Intencją zmian jest przyspieszenie i usprawnienie procedowania ETPC i wzmocnienie jego roli. Protokół wprowadza zmiany toku postępowania przed ETPC. Do 4 miesięcy ma być skrócony termin na wniesienie skargi indywidualnej od prawomocnego zakończenia postępowania krajowego. Zmiana jest podyktowana rozwojem nowoczesnych środków komunikacji.
Nowe przepisy dotyczą też zniesienia wymogu "należytego rozpatrzenia sprawy przez sąd krajowy" w przypadku spraw, w których skarżący nie doznał znaczącego uszczerbku. Zachowana będzie przy tym gwarancja rozpatrzenia takiej sprawy przez Trybunał, jeśli wymaga tego poszanowanie praw człowieka. Zmiana ma na celu zagwarantowanie, aby Trybunał nie był nadmiernie obciążony drobnymi sprawami.
Ponadto w uzasadnionych przypadkach najważniejszymi sprawami mogłaby się od razu zająć Wielka Izba Trybunału i to bez możliwości sprzeciwienia się takiej decyzji przez strony postępowania. Według MSZ umożliwi to wydanie od razu ostatecznego orzeczenia przez powiększony skład sędziowski (a nie najpierw przez kilkuosobową Izbę), co wzmocni spójność orzecznictwa Trybunału. Inna zmiana umożliwia sprawowanie funkcji sędziego ETPC do 74. roku życia (dziś jest to 70 lat).
Protokół, przyjęty w maju 2013 r. przez Komitet Ministrów Rady Europy, został otwarty do podpisu w czerwcu 2013 r. Polska podpisała go w kwietniu 2014 r. Wejdzie on w życie po zatwierdzeniu, przyjęciu bądź ratyfikowaniu go przez wszystkie strony konwencji. Protokół został dotychczas podpisany przez 39 państw, z których 11 już go ratyfikowało.
MSZ podkreśla, że proces reformy Trybunału ma kluczowe znaczenie dla utrzymania efektywności systemu ochrony praw człowieka stworzonego przez Konwencję, która obejmuje ok. 800 milionów obywateli 47 państw członkowskich Rady Europy.
ETPC powołano w 1959 r. na podstawie Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 1953 r. Polska ratyfikowała konwencję w 1993 r. Przed wniesieniem skargi do Trybunału konieczne jest wyczerpanie krajowych środków odwoławczych.