Osoba, która złożyła w organach nadzoru budowlanego informację o okolicznościach uzasadniających wszczęcie postępowania w sprawach odpowiedzialności zawodowej, nie jest jego stroną - uznał Naczelny Sąd Administracyjny.
TEZA
Osoba, która złożyła w organach nadzoru budowlanego prośbę lub poinformowała o okolicznościach uzasadniających wszczęcie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej, nie jest stroną w rozumieniu kodeksu postępowania administracyjnego w postępowaniu wyjaśniającym, w tego typu sprawach.
STAN FAKTYCZNY
Do okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej Izby Inżynierów Budownictwa wpłynęła skarga inwestora o wszczęcie postępowania w sprawie odpowiedzialności zawodowej kierownika prowadzącego budowę budynku mieszkalnego.
Skarżąca wskazała, że budynek na skutek zaniedbań kierownika jest obarczony szeregiem wad konstrukcyjnych. W związku z brakiem reakcji organu złożyła w sądzie administracyjnym skargę na bezczynność. Rzecznik wyjaśnił, że do zarzucanej bezczynności nie doszło z uwagi na to, że po otrzymaniu sygnału wszczął postępowanie wyjaśniające, które zakończył po 26 dniach umorzeniem z uwagi na przesłanki z art. 100 ustawy Prawo budowlane (Dz.U. z 2013 r. poz. 1409 ze zm.). Wojewódzki sąd administracyjny odrzucił skargę. Skarżąca złożyła skargę kasacyjną.
UZASADNIENIE
Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że jej argumenty nie zasługują na uwzględnienie. Zwrócił uwagę na art. 11 ust. 1 ustawy o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz.U. z 2001 r. nr 5, poz. 42 ze zm.), który stanowi, że do postępowania w sprawach indywidualnych uregulowanych w ustawie, z wyjątkiem spraw dyscyplinarnych, stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego.
Zakres stosowania k.p.a. obejmuje sprawy z zakresu odpowiedzialności zawodowej. Są to przepisy, które mają zastosowanie w postępowaniu wyjaśniającym prowadzonym przez rzeczników w sprawach z zakresu odpowiedzialności zawodowej. Według art. 28 k.p.a. stroną postępowania jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.
Osoba, która złożyła w organach nadzoru budowlanego prośbę lub poinformowała o okolicznościach uzasadniających wszczęcie takiego postępowania, nie jest stroną w rozumieniu k.p.a.
Postępowanie w sprawie tej odpowiedzialności wszczyna się wyłącznie na wniosek organu nadzoru budowlanego. Wniosek może złożyć właściwy organ samorządu zawodowego. Przyznanie innym podmiotom – osobom pokrzywdzonym – statusu strony w postępowaniu wyjaśniającym w sprawie odpowiedzialności zawodowej i przyznanie prawa do odwołania przepisami aktu wewnętrznego korporacyjnego – nie czyni z tej osoby strony w rozumieniu k.p.a.
Przepisy korporacyjne nie mogą być sprzeczne z przepisami ustawowymi, w tym przypadku z normami k.p.a. Osoba taka nie ma też interesu prawnego w rozumieniu art. 50 par. 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2002 r. nr 153, poz. 1270 ze zm.).
NSA zwrócił uwagę na odrębność postępowań – w sprawie odpowiedzialności zawodowej oraz w sprawie odpowiedzialności dyscyplinarnej. Powołane przez skarżącą przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 31 października 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania dyscyplinarnego w stosunku do członków samorządów zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz.U. z 2002 r. nr 194, poz. 1635) dotyczą właśnie postępowania dyscyplinarnego, a nie zawodowego.
Przepisy regulujące odpowiedzialność zawodową, czyli ustawa o samorządach zawodowych, a także prawo budowlane, nie określają formy kończenia postępowań wyjaśniających w sprawach odpowiedzialności zawodowej. Brak odpowiednich regulacji dotyczących formy zakończenia postępowania w sprawach z tytułu odpowiedzialności zawodowej wynika ze wskazania na przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, które przewidują wydawanie decyzji umarzających postępowanie w razie, gdy stanie się ono bezprzedmiotowe.
Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 stycznia 2015 r., sygn. akt II GSK 2956/14
Interes prawny
W postępowaniu administracyjnym interes prawny musi być wywodzony z przepisów prawa materialnego, w postępowaniu sądowoadministracyjnym może być on oparty także o przepisy prawa procesowego lub ustrojowego. Uprawnienie do złożenia skargi uzależnione jest więc od wykazania interesu prawnego pojmowanego jako istnienie związku między strefą indywidualnych praw i obowiązków wnoszącego skargę a aktem lub czynnością organu administracji publicznej. Stąd osoba niemająca interesu prawnego nie może poszukiwać ochrony na gruncie postępowania sądowoadministracyjnego (wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 24 kwietnia 2014 r., sygn. akt II SA/Go 211/14).
KOMENTARZ EKSPERTA
Bez wpływu na postępowanie

NSA przesądził, że podmiot będący pokrzywdzonym działaniem inżyniera budowlanego będącego kierownikiem budowy nie ma przymiotu strony w postępowaniu dotyczącym odpowiedzialności zawodowej takiego inżyniera nawet w sytuacji, gdy zawiadomi organ nadzoru budowlanego o uchybieniach, okolicznościach wskazujących na konieczność wszczęcia postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej. Wynika to z tego, że do postępowania dotyczącego odpowiedzialności zawodowej stosuje się przepisy k.p.a., które jednoznacznie wskazują, kto jest stroną w postępowaniu. Osoba, która złoży zawiadomienie o nieprawidłowościach po stronie inżyniera, nie jest stroną w rozumieniu k.p.a. Przepisy korporacyjne, ustawa – Prawo budowlane ani ustawa o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów nie przyznały interesu prawnego w postępowaniu w sprawie odpowiedzialności zawodowej osobie zgłaszającej nieprawidłowości w budownictwie. W takiej sytuacji osoba pokrzywdzona działaniem np. inżyniera nie ma wpływu na toczące się postępowanie w zakresie odpowiedzialności zawodowej i jego wynik.