Zgodnie z art. 224 § 1 Kodeksu cywilnego (Dz. U z 2014 poz. 121) zastaw należy do ograniczonych praw rzeczowych. Stanowi on jedno z najpopularniejszych w Polsce zabezpieczeń roszczeń. Zastaw rejestrowy czyli wpisany do prowadzonego przez sąd rejonowy rejestru przyznaje wierzycielowi uprawnienie do żądania zaspokojenia bez względu na to kto stał się właścicielem zastawionej rzeczy.

Zagadnienie zostało uregulowane w ustawie o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz. U. z Dz.U. 1996 nr 149 poz. 703 z zm. – dalej ustawa). W art. 2 ustawy zaznaczono, że do ustanowienia zastawu rejestrowego niezbędne jest zawarcie umowy pomiędzy stronami stosunku, czyli zastawnikiem i zastawcą. Dokument pod rygorem nieważności powinien zostać sporządzony na piśmie i dołączony do wniosku.

Właściwym do prowadzenia sprawy jest sąd odpowiedni dla miejsca zamieszkania lub siedziby zastawcy. Rejestr oraz wszystkie dołączone do niego dokumenty są jawne.

Aby powstanie zastawu rejestrowego było skuteczne należy dokonać jego wpisu do rejestru zastawów. Wniosek inicjujący sprawę należy złożyć na jednym z 6 urzędowych formularzy. Istotnym jest by podczas wskazywania przedmiotu zastawu postępować zgodnie z instrukcją i używać Katalogu Sposobu Opisu Przedmiotów Zastawu – zaleca Ministerstwo Sprawiedliwości.

Przed złożeniem wniosku należy dokładnie sprawdzić dane, gdyż błędy w tym zakresie będą skutkowały, że dokonanie wpisu będzie niemożliwe.

Wniosek musi zostać opłacony, w przeciwnym razie zostanie zwrócony.

Data złożenia wniosku jest ważna w przypadku, gdy względem jednej rzeczy ustanowiono parę zastawów. Wtedy o kolejności złożenia wniosku ma decydujący wpływ na pierwszeństwo spełnienia zobowiązania.

Zastaw rejestrowy wygasa po upływie 20 lat od chwili wpisu. Strony mogą wydłużyć ten okres. Gdy zastaw wygaśnie sąd wykreśla go z urzędu.