Gdy osoba chora psychicznie lub upośledzona, lecz nie ubezwłasnowolniona, ustanowi adwokata do prowadzenia swojej sprawy, takie pełnomocnictwo procesowe jest ważne – orzekł Sąd Najwyższy.

Przemysław M. w lipcu 2003 r. zawarł z małżeństwem B. umowę sprzedaży nieruchomości. Pojawiły się jednak wątpliwości, czy mógł skutecznie ją zawrzeć. Przemysław M. był chory psychicznie – cierpiał na schizofrenię paranoidalną od wczesnej młodości. Przebywał kilkakrotnie w szpitalu. Ponadto jest upośledzony umysłowo w stopniu lekkim, lecz nie jest ubezwłasnowolniony.
Sprawa o unieważnienie umowy trafiła do sądu, który uznał, że jest nieważna ze względu na brak możliwości złożenia przez Przemysława M. skutecznego oświadczenia woli. Sąd uznał, że nie miał on w chwili zawierania umowy rozeznania co do skutków swojej czynności prawnej. Ponadto sąd wskazał na potrzebę ubezwłasnowolnienia Przemysława M. ze względu na jego schorzenie.
Apelację złożyli nabywcy nieruchomości. Przed sądem II instancji okazało się, że Przemysław M. samodzielnie dokonał wyboru pełnomocnika procesowego – jego adwokat prowadził całe postępowanie zgodnie z przepisami proceduralnymi w jego imieniu i na jego rzecz. Wątpliwości sądu II instancji wzbudziło więc to, że upośledzony i chory powód dokonał wyboru pełnomocnika samodzielnie.
Wobec potencjalnej wady w wyborze adwokata, która mogłaby skutkować nawet nieważnością postępowania z powodu nienależytego umocowania pełnomocnika, sąd II instancji skierował do Sądu Najwyższego pytanie prawne: czy stan zdrowia strony, u której stwierdzono chorobę psychiczną i upośledzenie umysłowe, uzasadnia badanie przez sąd z urzędu ewentualnej nieważności oświadczenia tej strony o ustanowieniu pełnomocnika procesowego, zgodnie z art. 379 pkt 2 kodeksu postępowania cywilnego?
SN, obradując w składzie trzech sędziów, wydał w odpowiedzi uchwałę, iż osoba z zaburzeniami psychicznymi, mająca zdolność procesową, może udzielić pełnomocnictwa procesowego. Tym samym nie może być mowy o nieważności postępowania.
ORZECZNICTWO
Uchwała Sądu Najwyższego z 26 lutego 2015 r., sygn. III CZP 102/14. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia