Przepis kodeksu postępowania karnego w zakresie, w jakim nie pozwala skarżyć orzeczenia w sprawie kosztów procesu zasądzonych po raz pierwszy przez sąd odwoławczy, jest niezgodny z konstytucją. Jej art. 78 wskazuje, że każda ze stron powinna mieć prawo do zaskarżenia rozstrzygnięć wydanych w I instancji. W ten sposób Trybunał Konstytucyjny odpowiedział wczoraj na skargę rzecznika praw obywatelskich. W ocenie RPO art. 426 k.p.k. stanowiący, iż od orzeczeń sądu odwoławczego oraz od orzeczeń wydanych przez Sąd Najwyższy nie przysługuje środek odwoławczy, to przykład pominięcia ustawodawczego.



– Orzeczenia w przedmiocie kosztów postępowania mają istotny wpływ na konstytucyjne prawa obywatelskie, takie jak prawo do sądu. Obecnie jest ono naruszone przez brak możliwości weryfikacji orzeczenia o kosztach zasądzonych przez sąd odwoławczy po raz pierwszy – wskazywała przed trybunałem Marta Kolendowska-Matejczuk, zastępca dyrektora zespołu karnego w biurze rzecznika.
Przekonywała, że zaskarżony przepis wpływa też negatywnie na ochronę praw majątkowych stron postępowania.
Mniej osób skorzysta z dopłat do turnusów i sprzętu rehabilitacyjnego

Zobacz również
– Orzeczenia w sprawie kosztów postępowania, mimo że są orzeczeniami wypadkowymi, incydentalnymi, mają wpływ na ukształtowanie procesu w duchu sprawiedliwości proceduralnej – tłumaczyła przedstawicielka RPO, dodając, że problem ten będzie miał jeszcze większe znaczenie po 1 lipca 2015 r. Wtedy w życie wejdą zmiany wprowadzające do procesu karnego większą kontradyktoryjność – a więc i odpowiedzialność stron za ostateczny wynik sporu.
Jak mówiła Kolendowska-Matejczuk, orzeczenia o kosztach nie są wolne od uchybień.
– Dlatego tym bardziej powinien służyć od nich środek odwoławczy bez względu na to, czy orzeczenia te zapadają w pierwszej, czy drugiej instancji – stwierdziła.
Powyższe argumenty podzielił również skład orzekający TK.
– Jakkolwiek ustrojodawca w art. 78 zdanie drugie konstytucji dopuszcza wprowadzanie wyjątków od zasady zaskarżalności orzeczeń lub decyzji wydanych w I instancji, na tle niniejszej sprawy TK nie znalazł uzasadnienia dla wprowadzenia tego wyjątku – powiedział Marek Zubik, sędzia sprawozdawca.
Zakwestionowany przepis we wspomnianym zakresie utraci moc obowiązującą wraz z upływem 9 miesięcy od opublikowania wyroku trybunału w Dzienniku Ustaw.

ORZECZNICTWO

Wyrok TK z 24 lutego 2015 r., sygn. akt K 34/12.