Zmiana sposobu orzekania środków zabezpieczających może naruszać zakaz karania dwa razy za ten sam czyn. M.in. takie zastrzeżenia do zmian w kodeksie karnym ma Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Głównym celem dużej nowelizacji kodeksu było ograniczenie możliwości orzekania kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Jednak przy okazji zmieniono też zasady orzekania i poszerzono katalog środków zabezpieczających stosowanych wobec sprawców, którzy z powodu szczególnych przyczyn nie podlegają odpowiedzialności karnej, np. przez niepoczytalność czy zaburzenia psychiczne. Takie osoby można zatem skierować na leczenie czy w skrajnym przypadku umieścić w zakładzie psychiatrycznym.
„W obecnym kodeksie karnym zasadą jest stosowanie środków zabezpieczających zamiast kary (przy niepoczytalności) lub zaliczanie tegoż środka na poczet kary (ograniczona poczytalność, uzależnienie). Jedyny wyjątek stanowi, jak do tej pory, art. 95a k.k. (zaburzenia preferencji seksualnych)” – wyjaśnia fundacja. Tymczasem w dodanym art. 244b par. 1 zawarto zasadę, że w razie niestosowania się do obowiązków związanych z orzeczonym środkiem zabezpieczającym sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub więzienia do 2 lat.
„Przepis ten w żaden sposób nie przyczyni się do większej skuteczności środków zabezpieczających. Ponadto jest niezgodny z jedną z naczelnych zasad polskiego postępowania karnego, jaką jest zakaz podwójnego karania za ten sam czyn” – podkreśla HFPC. Wyjaśnia, że raz sprawca karany jest sankcją o charakterze leczniczym, a raz o charakterze karnym.
Chybiona i niepokojąca w ocenie fundacji jest też koncepcja wprowadzenia do kodeksu możliwości stosowania środków zabezpieczających również po odbyciu kary. Wprowadzany nowelą art. 93b par. 1 przewiduje, że sąd może orzec taki środek, aby zapobiec ponownemu popełnieniu przestępstwa. Podobne rozwiązanie zostało przewidziane w ustawie o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzającymi zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób (Dz.U. z 2014 r. poz. 24). Ustawa ta została jednak zaskarżona do Trybunału Konstytucyjnego przez prezydenta RP i rzecznika praw obywatelskich.
Fundacja apeluje do senatorów o odstąpienie od wprowadzania do kodeksu tych przepisów.
Etap legislacyjny
Ustawa skierowana do Senatu
Sejm przyjął zmiany w kodeksie karnym

Zobacz również