Subskrybuj nas na Youtube
Uprawnienia komorników określa ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. 2011 nr 231 poz. 1376 z póżn. zm.). Zgodnie z tą ustawą komornicy mają status funkcjonariuszy publicznych i działają przy sądach rejonowych. Wykonują oni tytuły egzekucyjne i wykonawcze oraz orzeczenia sądowe w sprawach o roszczenia pieniężne i niepieniężne oraz o zabezpieczenie roszczeń.
Zgodnie z art 16., ust. 1. tej ustawy komornik jest obowiązany postępować zgodnie z przepisami prawa, złożonym ślubowaniem i zasadami etyki zawodowej. Warto pamiętać ponadto, że zgodnie z ustawą przy wykonywaniu swoich czynności komornik jest obowiązany używać identyfikatora wydanego przez Krajową Radę Komorniczą (identyfikator zawiera imię i nazwisko, zdjęcie, określenie pełnionej funkcji i oznaczenie sądu rejonowego, przy którym działa dany komornik).
Kiedy komornik nie zapuka do drzwi
Istotnym ograniczeniem działań komornika jest ustawowo wyznaczony czas, w którym komornik może podejmować działania egzekucyjne u dłużnika. Ustawa określa, że może on wykonywać czynności urzędowe w dni robocze i soboty w godzinach od 7 do 21. Jeśli komornik zamierza swoje czynności wykonywać w dni ustawowo wolne od pracy lub w godzinach nocnych - musi wówczas uzyskać zgodę prezesa sądu rejonowego. Jeśli komornik rozpocznie swoje czynności u dłużnika przed godziną 21, może je prowadzić nadal bez zgody sądu, jeżeli ich przerwanie może znacznie utrudnić egzekucję.
Szkody wyrządzone przez komornika
Zgodnie z ustawą komornik jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności (zastępca komornika odpowiada za swoje działania jak komornik). Skarb Państwa jest odpowiedzialny za szkodę solidarnie z komornikiem.
Komornik może zlecić asesorowi komorniczemu przeprowadzenie egzekucji oraz inne czynności, które określa art. 33 ustawy. W zakresie postępowania egzekucyjnego za działania swoich pracowników w kancelarii lub w terenie komornik odpowiada jak za działania własne (art. 36, ust. 3 ustawy).
Dłużnik płaci za egzekucję
Dla każdej sprawy, która trafia w ręce komornika tworzone są odrębne akta, które po zakończeniu postępowania archiwizuje na określony czas Krajowa Rada Komornicza. Na wydatki w toku egzekucji komornik ma prawo zażądać zaliczki od podmiotu lub osoby, która wniosła o dokonanie takiej egzekucji (wierzyciela). Wydatkami komornika są m.in.: należności dla biegłych, opłaty za ogłoszenia prasowe, transport specjalistyczny, opłaty za przechowywanie i ubezpieczenie zajętych rzeczy czy koszty działania komornika poza swoim rewirem. Z wydatkowanej zaliczki komornik musi się rozliczyć, a jeśli otrzymanej zaliczki nie wykorzystał w całości - zwraca pozostałą część. Koszty egzekucji ponad kwotę zaliczki obciążają wierzyciela. Za wykonanie postanowienia sądu o zabezpieczeniu roszczenia pieniężnego wierzyciel płaci komornikowi 2 proc. wartości roszczenia. Część opłat egzekucyjnych dla komornika ponosi również dłużnik.
Jeśli komornik dokonuje czynności egzekucyjnych w sprawach o roszczenie pieniężne - wówczas pobiera od dłużnika tzw. opłatę stosunkową. Wynosi ona 15 proc. wartości roszczenia pieniężnego (maksymalnie 30-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia). Jeśli jednak komornik zajmuje w toku egzekucji m.in. środki pieniężne dłużnika z tytułu umowy o pracę, świadczenie rentowe, emeryturę, zasiłek dla bezrobotnych, stypendium - wówczas pobiera od dłużnika niższą opłatę (w wysokości 8 proc.). Oplata stosunkowa jest pobierana przez komornika proporcjonalnie do zajętych kwot. Istnieją jednak sytuacje, kiedy taka opłata jest niższa (określa te okoliczności art. 49 ustawy). Ponadto dłużnik ma prawo złożyć do sądu rejonowego, przy którym działa komornik, wniosek o obniżenie opłaty (w terminie 7 dni od dnia uzyskania informacji o ściągnięciu opłaty albo od dnia doręczenia postanowienia komorniczego w tej sprawie). Sąd przy rozpoznaniu wniosku o obniżenie opłaty bierze pod uwagę nakład pracy komornika oraz dochody i sytuację majątkową dłużnika.
Odpowiedzialność dyscyplinarna komornika, aplikanta i asesora
Jeśli komornik, aplikant lub asesor komorniczy zaniechał swoich obowiązków lub m.in. naruszył godność i powagę urzędu albo swoimi czynnościami dokonał rażącej obrazy przepisów prawa - wówczas odpowiada dyscyplinarnie. Komisję dyscyplinarną powołuje Krajowa Rada komornicza. Karami dyscyplinarnymi są: upomnienie, nagana, kara pieniężna lub wydalenie ze służby komorniczej (ewentualnie skreślenie z listy aplikantów komorniczych lub wykazu asesorów komorniczych). Wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec konkretnego komornika, aplikanta lub asesora komorniczego może złożyć Minister Sprawiedliwości, prezesowie sądów, sędziowie-wizytatorzy, organy samorządu komorniczego lub komornicy-wizytatorzy.