Sprzedaż wierzytelności powoduje, że wystawiony wcześniej tytuł egzekucyjny traci podstawę prawną, a nadaną mu klauzulę wykonalności sąd powinien uchylić – orzekł SN.
Bank Spółdzielczy w Brodnicy udzielił firmie P. kredytu. Jednym z jego zabezpieczeń było poręczenie na kwotę 800 tys. zł; poręczycielem była spółka M. Po pewnym czasie firma P. popadła w tarapaty i przestała spłacać długi. Ostatecznie w 2008 r. ogłoszono jej upadłość likwidacyjną. Na liście zgłoszonych wierzytelności nie było jednak kredytu, gdyż bank skierował roszczenia bezpośrednio wobec poręczyciela. Wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, do którego uzyskał klauzulę wykonalności. Zakwestionował ją jednak poręczyciel – spółka M,. twierdząc, że po pierwsze bank zaspokoił swoje roszczenia z innych składników majątku uzyskanych od upadłego przedsiębiorstwa, a po drugie – wierzytelności wobec firmy P. zostały sprzedane stołecznej firmie windykacyjnej. Poręczyciel stwierdził, że skoro doszło do cesji wierzytelności, a firma windykacyjna nie jest bankiem, to nie może ona korzystać z bankowego tytułu egzekucyjnego. Zażądał więc uchylenia klauzuli wykonalności.
Sąd I instancji oddalił powództwo. Uznał, że kwestia ewentualnego zaspokojenia roszczeń banku nie ma w tym wypadku znaczenia prawnego, ponadto powództwo zostało nieprawidłowo skierowane przeciwko bankowi zamiast firmie windykacyjnej, która stała się wierzycielem w wyniku cesji. Jednak sąd II instancji zmienił wyrok i uchylił klauzulę wykonalności. Wskazał, że zgodnie z art. 840 par. 1 pkt 2 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego klauzuli wykonalności w całości lub części albo jej ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane. Takim zdarzeniem była, zdaniem sądu, cesja wierzytelności i dlatego nie można prowadzić egzekucji przeciwko poręczycielowi.
Skargę kasacyjną od tego wyroku złożył bank, ale Sąd Najwyższy oddalił ją w całości. W uzasadnieniu podkreślił, że sprawa dotyczy bankowego tytułu egzekucyjnego. Gdy dochodzi do cesji wierzytelności, która jest nim objęta, wówczas wygasa ona w stosunku do zbywcy. – Komornik może w takim wypadku prowadzić egzekucję mimo dokonanej cesji, gdyż opiera się tylko na dokumencie – tytule egzekucyjnym opatrzonym klauzulą wykonalności. Dlatego dopóki istnieje w obrocie prawnym tytuł egzekucyjny z tą klauzulą, dopóty istnieje możliwość wszczęcia egzekucji – powiedziała sędzia Anna Kozłowska. W rezultacie, zdaniem SN, konieczne jest w takiej sytuacji, pozbawienie przez sąd tytułu wykonawczego klauzuli wykonalności. Przeciwne orzeczenie, odmawiające jej uchylenia w przypadku, gdy doszło do przelewu wierzytelności, jest nieprawidłowe.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 15 stycznia 2015 r., sygn. akt IV CSK 133/14. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
