Nowe Prawo o aktach stanu cywilnego zastępuje ustawę z 1986 r., która - w ocenie MSW - po wielu nowelizacjach nie spełnia już standardów przejrzystej legislacji i jest przestarzała.

Przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2015 r.

Zgodnie z ustawą 1 stycznia 2015 r. rozpocznie się informatyzacja rejestracji aktów stanu cywilnego. Od tego momentu akty: urodzeń, małżeństw i zgonów mają być rejestrowane w systemie teleinformatycznym. Dzięki temu w dowolnym urzędzie stanu cywilnego w kraju będzie można otrzymać papierowy odpis aktu stanu cywilnego, niezależnie od tego, gdzie jest przechowywany.

Wpisów w rejestrze będą dokonywać kierownicy urzędu stanu cywilnego lub ich zastępcy. Dane zarejestrowane przez kierownika urzędu stanu cywilnego w rejestrze stanu cywilnego automatyczne zaktualizują dane zawarte w pozostałych rejestrach publicznych (np. w rejestrze PESEL). Z kolei akty stanu cywilnego sporządzone wcześniej w postaci papierowej będą stopniowo przenoszone do nowego systemu.

Jeśli ktoś zgłosi zapotrzebowanie na odpis aktu w postaci elektronicznej, kierownik urzędu tą drogą prześle mu dokument. Akty papierowe - w sytuacji np. dokonywania w nich zmian, żądania wydania odpisu z danego aktu - będą zamieniane na dokument elektroniczny. Docelowo rozwiązanie to ma ograniczyć obieg dokumentów papierowych.

W myśl ustawy, od 2015 r. pary będą mogły zawrzeć związek małżeński poza urzędem stanu cywilnego, jednak w miejscu gwarantującym zachowanie powagi i doniosłości ceremonii oraz bezpieczeństwo wszystkich uczestników. Dotychczas było to możliwe po wykazaniu ważnych powodów. Za zorganizowanie takiej uroczystości trzeba będzie zapłacić 1 tys. zł.

Ustawa pozwala też na nadawanie dzieciom imion obcych, co jest szczególnie ważne dla małżeństw mieszanych i imigrantów, uzyskujących obywatelstwo polskie. Nadal nie będzie można nadawać dzieciom więcej niż dwóch imion, imion zdrobniałych, a także ośmieszających lub nieprzyzwoitych.

Nowe przepisy wprowadzają ponadto zaświadczenie o stanie cywilnym, które jako jeden dokument zastąpi przedkładanie wielu odpisów aktów stanu cywilnego dotyczących jednej osoby. To ma uprościć postępowanie oraz zmniejszyć koszty po stronie obywatela.