– Projekt jest przede wszystkim ukierunkowany na usprawnienie postępowania dyscyplinarnego adwokatów i radców prawnych poprzez wprowadzenie zmian ustrojowych i proceduralnych – wyjaśniał Michał Szczerba, poseł sprawozdawca.
Ustawa to efekt inicjatywy izby wyższej parlamentu, która zwróciła uwagę, że obecny sposób prowadzenia prawniczych postępowań dyscyplinarnych nie jest dostosowany do realiów. Wzrost liczby prawników z uprawnieniami znacząco odbił się bowiem na liczbie prowadzonych dyscyplinarek, co w efekcie spowodowało niewydolność całego systemu.
Przypomnijmy, że członkowie samorządów adwokackiego oraz radcowskiego odpowiadają dyscyplinarnie za zawinione, nienależyte wykonywanie zawodu, za czyny sprzeczne ze ślubowaniem lub zasadami etyki bądź też za niedopełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC. Postępowania dyscyplinarnego nie można obecnie jednak wszcząć, jeżeli od chwili popełnienia przewinienia upłynęły trzy lata, a w wypadkach gdy obwinionemu zarzuca się niedopełnienie obowiązku ubezpieczenia – sześć miesięcy. Wyjątek dotyczy przypadków, gdy dany czyn zawiera znamiona przestępstwa – wtedy przedawnienie dyscyplinarne nie może nastąpić wcześniej niż karne.
Jak się jednak okazuje, regulacje są niewystarczające. Zdarza się bowiem, że sprawca przewinienia dyscyplinarnego nie może być ukarany, bo zanim dojdzie do prawomocnego rozstrzygnięcia o jego odpowiedzialności, wskazane terminy przedawnienia mijają. Stąd też w ustawie znalazł się m.in. zapis, że w razie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego karalność przewinienia ustaje co do zasady, gdy od czasu jego popełnienia upłynęło pięć lat.
Przedawnienia nie są jednak skutkiem wyłącznie krótkich terminów, lecz także procedury. W wielu toczących się procesach – w wyniku działań obwinionego – pojawiają się problemy ze skutecznym doręczeniem zawiadomień o wszczęciu postępowania, a także pism procesowych już w jego toku.
Dlatego też w ustawie m.in.:
¦ wprowadzono zapis, że do postępowań dyscyplinarnych ma zastosowanie doręczenie zastępcze,
¦ uregulowano możliwość prowadzenia postępowania w przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa obwinionego,
¦ wyartykułowano, że zasady prawdy materialnej oraz zasady inkwizycyjności mają zastosowanie do postępowania dyscyplinarnego.
– Jednocześnie umocowaliśmy ustrojowo organy rzeczników dyscyplinarnych – wskazuje Jerzy Kozdroń, sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości.
– Często się zdarzało, że to okręgowe izby radców prawnych, okręgowe rady adwokackie, Naczelna Rada Adwokacka czy Krajowa Rada Radców Prawnych wybierały rzeczników dyscyplinarnych spośród swoich przedstawicieli. Teraz będzie to niezależny organ wybierany przez najwyższe gremia tych korporacji. I nie będzie możliwości odwołania w trakcie kadencji takiego rzecznika – precyzuje przedstawiciel resortu.
Ustawa wydłuża również kadencje organów samorządu adwokackiego i radcowskiego z trzech do czterech lat.
Etap legislacyjny
Ustawa skierowana do Senatu