Zgodnie z przepisami ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych na sprowadzenie zwłok i szczątków z zagranicy w celu ich pochowania w Polsce należy uzyskać pozwolenie starosty właściwego ze względu na miejsce, w którym zwłoki i szczątki mają być pochowane. Pozwolenie jest wydawane po porozumieniu z właściwym państwowym powiatowym inspektorem sanitarnym.

Sprowadzenie zwłok a koronawirus

Problem sprowadzania zwłok z zagranicy w związku z pandemią COVID-19 był już podejmowany przez Rzecznika Praw Obywatelskich w maju 2020 roku. Wydane przez Radę Ministrów rozporządzenie z 2 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii wprowadziło, aż do odwołania, zakaz sprowadzania do Polski zwłok i szczątków ludzkich - w innej postaci niż urna z prochami. Po interwencji RPO, po 15 maja 2020 r. przepisy o zakazie już nie obowiązywały.

Obecnie nie ma nakazu kremacji zwłok, by przewieźć je z zagranicy do Polski.

Do sprowadzenia zwłok potrzebne jest również zaświadczenie polskiego konsula, wydane po przedstawieniu pozwolenia starosty, stwierdzające, że zwłoki i szczątki mogą być sprowadzone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Państwowa Inspekcja Sanitarna, zajmując na wniosek starosty stanowisko, wydaje opinię. Wskazuje w niej konieczność spełnienia wymogów rozporządzenia MZ z 27 grudnia 2007 r. w sprawie wydawania pozwoleń i zaświadczeń na przewóz zwłok i szczątków ludzkich oraz rozporządzenia MZ z 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi w zakresie higienicznosanitarnym.

Dokumenty, formalności

Wykaz niezbędnych dokumentów do uzyskania pozwoleń oraz zaświadczeń na sprawdzenie zwłok i szczątków z zagranicy, w celu pochówku określa rozporządzenie MZ z 27 grudnia 2007 r. to m.in.: akt zgonu lub inny dokument urzędowy stwierdzający zgon, dokumenty właściwej władzy państwa, na którego terytorium zwłoki albo szczątki ludzkie mają być pochowane.

Bezpieczeństwo ważniejsze niż ostatnie pożegnanie
Bezpieczeństwo ważniejsze niż ostatnie pożegnanie

Zobacz również

Organem głównym w kwestii wydania zezwolenia na sprowadzenie spopielonych szczątków jest starosta, który weryfikuje załączone dokumenty, a następnie występuje do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego o opinię.

Pozwolenia i zaświadczenia są wydawane na wniosek osób uprawnionych, a mianowicie:

  • pozostałego małżonka osoby zmarłej,
  • krewnego zstępnego (potomek w linii prostej: dziecko, wnuk, prawnuk itd.),
  • krewnego wstępnego (przodek w linii prostej: rodzice, dziadkowie, pradziadkowie itd.),
  • krewnego bocznego do czwartego stopnia pokrewieństwa,
  • powinowatego w linii prostej do pierwszego stopnia,
  • osoby dobrowolnie do tego zobowiązującej się
Pozwolenia i zaświadczenia wydawane są na wniosek najbliżej rodziny zmarłej osoby niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia złożenia wniosku o wydanie pozwolenia albo zaświadczenia.

W przypadku zgonu na skutek choroby zakaźnej takiej, jak:

  • cholera,
  • dur wysypkowy i inne riketsjozy,
  • dżuma,
  • gorączka powrotna,
  • nagminne porażenie dziecięce,
  • nosacizna,
  • trąd,
  • wąglik,
  • wścieklizna,
  • żółta gorączka i inne wirusowe gorączki krwotoczne,

– pozwoleń nie wydaje się przed upływem dwóch lat od dnia zgonu.

W przypadku nieokreślenia przyczyny zgonu w akcie zgonu lub innym dokumencie urzędowym stwierdzającym zgon, do wniosku dołącza się dokument urzędowy stwierdzający wykluczenie jako przyczyny zgonu choroby zakaźnej zawartej w wykazie Ministra Zdrowia.

Jakie wymogi sanitarne przy transporcie

Środek transportu drogowego przeznaczony do przewozu zwłok i szczątków ludzkich powinien spełniać odpowiednie wymagania techniczne i sanitarne. Musi:

  • być trwale oznakowany w sposób wskazujący na jego przeznaczenie,
  • posiadać kabinę kierowcy odizolowaną od części przeznaczonej na umieszczenie zwłok albo szczątków ludzkich,
  • posiadać zabezpieczenie przed przesuwaniem się trumny lub pojemnika na zwłoki albo szczątki ludzkie podczas przewozu,
  • posiadać podłogę w części przeznaczonej na umieszczenie trumny lub pojemnika na zwłoki albo szczątki ludzkie wykonywaną z materiałów łatwo zmywalnych i odpornych na działanie środków dezynfekujących,
  • posiadać wydzielone miejsce na przechowywanie środków dezynfekcyjnych, sprzętu myjąco-czyszczącego oraz jednorazowych rękawic ochronnych.

Nie dopuszcza się montażu miejsc siedzących w części przeznaczonej na umieszczenie zwłok albo szczątków ludzkich. Po każdorazowym przewiezieniu zwłok albo szczątków ludzkich przeprowadza się dezynfekcję środka transportu w części przeznaczonej na ich umieszczenie.

Do dezynfekcji stosuje się preparaty o działaniu bakteriobójczym, wirusobójczym i grzybobójczym.

Zabrania się zewnętrznego mycia środka transportu drogowego przeznaczonego do przewozu zwłok w miejscach przypadkowych i prowizorycznie zorganizowanych myjniach.

Środek transportu drogowego powinien być zarejestrowany jako pojazd specjalny - zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.

Przepisy rozporządzenia dotyczące wydawania pozwoleń i zaświadczeń na przewóz zwłok i szczątków ludzkich stosuje się odpowiednio do wydawania pozwoleń i zaświadczeń na przewóz szczątków powstałych ze spopielenia zwłok. Przewóz takich szczątków, umieszczonych w szczelnym, odpornym na uszkodzenia pojemniku może odbywać się dowolnym środkiem transportu, w sposób zapewniający ich poszanowanie.