Pomysł ograniczenia właściwości Prokuratorii Generalnej budzi emocje. Skrytykowały go już Krajowa Rada Sądownictwa i Sąd Najwyższy. Pomysłodawcą propozycji jest minister skarbu państwa, który chce odciążyć radców prokuratorii od rutynowych sporów o niewielkiej wartości (głównie postępowań wszczynanych przez więźniów niezadowolonych z warunków za kratami).
Prokuratoria miałaby bronić państwa w sprawach cywilnych toczących się w pierwszej instancji przed sądem okręgowym, ale tylko gdy wartość przedmiotu sporu przewyższa 300 tys. zł. Obecnie dotyczy to wszystkich spraw rozpoznawanych w I instancji na poziomie okręgu, a więc próg wynosi 75 tys. zł. Ograniczenie jest proponowane w projekcie nowelizacji ustawy o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.
KRS przypomina, jakie były powody rozszerzenia właściwości prokuratorii. W 2009 r. wskazywano, że chodzi o objęcie zakresem zastępstwa procesowego szerszej kategorii spraw, a także uzależnienie zadań prokuratorii od właściwości rzeczowej sądów. Tak, aby nie było wątpliwości, kiedy w imieniu Skarbu Państwa występuje prokuratoria. Zasadność rozszerzenia kompetencji uzasadniano też wysoką skutecznością tej instytucji.
Prokuratoria Generalna tylko do poważnych spraw sądowych
Prokuratoria Generalna tylko do poważnych spraw sądowych

Zobacz również
W ocenie KRS wszystkie te przesłanki pozostają aktualne. „Nie wydaje się, aby za ograniczeniem właściwości przemawiał zakres obciążenia obowiązkami radców i starszych radców w liczbie ok. 50 spraw rocznie (4330 nowych spraw w 2013 r. przy obsadzie 92 radców i starszych radców), nieporównywalny dla przykładu z obciążeniem sędziów orzekających w tej kategorii spraw” – czytamy w stanowisku KRS. Rada sygnalizuje też, że zawężenie właściwości prokuratorii wymusi zapewnienie profesjonalnego zastępstwa przez inne podmioty reprezentujące Skarb Państwa.
Także Sąd Najwyższy ocenia ograniczenie właściwości prokuratorii jako nieuzasadnione. „Zastrzeżenia dotyczą przede wszystkim wprowadzenia kryterium kwotowego (abstrahując od wysokości progu) jako dodatkowej przesłanki obowiązkowego zastępstwa procesowego skarbu Państwa przez Prokuratorię Generalną” – wskazuje Biuro Studiów i Analiz SN.
Sam cel – a więc odciążenie prokuratorii od spraw rutynowych – SN ocenia jako słuszny. Ale można go osiągnąć bez wprowadzenia sztywnego progu wartości przedmiotu sporu. Zamiast tego SN proponuje, aby odciążyć prokuratorię, otwierając jej szerszą możliwość przekazywania spraw innym podmiotom, tak aby nie wymagało to ich zgody.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy w konsultacjach