Subskrybuj nas na Youtube
● Za dzienniki lub czasopisma może być uznane wiele stron WWW
Dyskusja na temat tego, jak należy traktować strony internetowe, trwa od wielu lat i wciąż nie została ostatecznie rozstrzygnięta. Powód tego jest prosty. Ustawę – Prawo prasowe (Dz.U. z 1984 r. nr 5, poz. 24 ze zm.) uchwalono w 1984 r., kiedy o internecie nikt jeszcze w Polsce nie słyszał. Dzisiaj zaś jej przepisy próbuje się przykładać do serwisów internetowych. Efekty tego są różne i prawnicy wciąż się o nie spierają. Jednak dla internautów liczy się przede wszystkim praktyka. A ta pokazuje, że sądy mogą uznać za prasę prawie każdą stronę WWW. Prowadzący serwis, który chce mieć pewność, że nie łamie prawa, powinien rozważyć jego rejestrację w sądzie. Inaczej musi liczyć się z konsekwencjami prawnymi. Co prawda niedawna nowelizacja prawa prasowego złagodziła sankcje, niemniej jednak za niezgłoszone wydawanie dziennika lub czasopisma wciąż grozi kara grzywny.
Co wynika z orzecznictwa
Pierwsza głośna sprawa, w której pojawił się zarzut wydawania dziennika bez rejestracji, rozstrzygała się w 2004 r. i dotyczyła serwisu www.szyciepoprzemysku.prv.pl. Co ciekawe, wydający portal mężczyźni sami próbowali zarejestrować go w sądzie, ale ten odmówił, uznając, że treści wydawane w internecie nie podlegają temu obowiązkowi. Potem jednak prokuratura oskarżyła prowadzących serwis na podstawie art. 45 prawa prasowego o złamanie prawa, za co wówczas groziła jeszcze kara ograniczenia wolności. W sądzie rejonowym uznano mężczyzn za winnych, wyrok ten nie ostał się jednak w drugiej instancji. Ostatecznie, po kasacji prokuratury, sprawa trafiła do Sądu Najwyższego. A ten potwierdził, że wydawanie dziennika w internecie wymaga rejestracji.
„Jest rzeczą bezsporną, że dzienniki i czasopisma przez to, że ukazują się w formie przekazu internetowego, nie tracą znamion tytułu prasowego, i to zarówno wówczas, gdy przekaz internetowy towarzyszy przekazowi utrwalonemu na papierze, drukowanemu, stanowiąc inną, elektroniczną jego postać w systemie online, jak i wówczas, gdy przekaz istnieje tylko w formie elektronicznej w internecie, ale ukazuje się tylko periodycznie, spełniając wymogi, o których mowa w art. 7 ust. 2 prawa prasowego” – napisano w uzasadnieniu postanowienia z SN z 26 lipca 2007 r. (sygn. akt IV KK 174/07).
W ślad za tym orzeczeniem także inne sądy zaczęły uznawać prowadzenie serwisów internetowych bez rejestracji za łamanie prawa. Głośne były sprawy dotyczące serwisu www.gazetabytowska.pl (wyrok Sądu Okręgowego w Słupsku z 7 lutego 2008 r., sygn. akt VI Ka 409/07) czy www.bielsko.biala.pl (wyrok Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej z 14 stycznia 2010 r., sygn. akt VII Ka 715/09). Także najnowsze orzecznictwo potwierdza obowiązek rejestracji serwisów internetowych i to nawet tych prowadzonych przez administrację publiczną.
„W orzecznictwie sądowym i administracyjnym przyjęto, że wszelkie biuletyny informacyjne zamieszczane przez jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego, o ile tylko zawierają informacje z przywoływanych dziedzin, aktualizowane nie rzadziej niż raz do roku, muszą być uznawane za prasę w rozumieniu art. 7 ust. 2 prawa prasowego, podlegając wszystkim rygorom tej ustawy związanym z obowiązkiem rejestracji, ustanowienia redakcji, powołania redaktora naczelnego” – napisano w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie 24 lutego 2014 r. (sygn. akt I C 1045/13).
Wstępne decyzje
Jeśli prowadzący serwis zdecyduje się na rejestrację, przed udaniem się do sądu powinien podjąć kilka ważnych decyzji. Przede wszystkim o tym, jak często będzie aktualizowana strona. Jeśli raz w tygodniu lub rzadziej, to należy zgłosić wydawanie czasopisma. Jeśli częściej – to dziennika. Później trzeba wybrać tytuł dziennika lub czasopisma. Musi być unikalny. Sąd na podstawie art. 21 prawa prasowego odmówi rejestracji nazwy, pod którą jest już wydawany tytuł prasowy. Tytuł może być zgodny z domeną, pod którą umieszczono stronę, ale nie musi.
Kolejny krok to wskazanie redaktora naczelnego. Musi nim być osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Nic nie stoi na przeszkodzie, by był nim sam wydawca. We wniosku o rejestrację trzeba możliwie dokładnie przedstawić informacje o redaktorze naczelnym i wydawcy. Sąd będzie oczekiwał podania jego imienia i nazwiska, adresu zamieszkania, obywatelstwa itd. Wymogi dotyczące tego, kto może zostać redaktorem naczelnym, wynikają z art. 25 prawa prasowego.
Niektóre sądy wymagają dołączenia do wniosku kserokopii dowodu osobistego redaktora naczelnego. Podobny wymóg może dotyczyć wydawcy – jeśli jest nim przedsiębiorca, to sąd może zażądać np. odpisu z ewidencji działalności gospodarczej (chociaż żądanie takie nie wynika wprost z ustawy).
Wniosek o rejestrację składa się w wydziale cywilnym sądu okręgowego właściwego dla miejsca zamieszkania (siedziby) wydawcy. Poza danymi osobowymi redaktora naczelnego, tytułem dziennika lub czasopisma, określeniem wydawcy i wskazaniem częstotliwości ukazywania się trzeba w nim też podać dokładny adres redakcji, wydawcy i zamieszkania redaktora naczelnego. Często będzie to jeden adres – zamieszkania osoby rejestrującej swój serwis. We wniosku dobrze będzie zaznaczyć, że chodzi o dziennik lub czasopismo internetowe, i wskazać domenę, pod jaką będzie się ukazywać. Do wniosku trzeba dołączyć dokument potwierdzający przelanie na konto sądu opłaty sądowej w wysokości 40 zł. Sąd powinien wydać postanowienie o wpisie do rejestru w ciągu 30 dni. Po upływie tego terminu można zacząć wydawać dziennik lub czasopismo, nawet mimo braku rejestracji.
Podstawa prawna
Art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy – Prawo prasowe (Dz.U. z 1984 r. nr 5, poz. 24 ze zm.).
Art. 7 ust. 2 pkt 2 i pkt 3 ustawy – Prawo prasowe (Dz.U. z 1984 r. nr 5, poz. 24 ze zm.).
WZÓR
Wzór wniosku o rejestrację
.........................., dnia ................
(miejscowość)
Sąd Okręgowy w ................................
Wydział .......... Cywilny Rejestrowy
.............................................................
(adres)
Wniosek o rejestrację dziennika/czasopisma
Wnoszę o zarejestrowanie dziennika/czasopisma pt. „.................................................................... ..................................................................” i wpisanie do rejestru dzienników i czasopism tytułu prasowego niżej wymienionych danych:
Tytuł ,
Adres siedziby redakcji .................................................................................................................................
Dane osobowe redaktora naczelnego: imię/imiona, nazwisko, data i miejsce urodzenia, PESEL, a w przypadku jego braku imiona rodziców, dokładny adres oraz jego obywatelstwo .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................
Nazwa i adres siedziby wydawcy .............................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................
Częstotliwość ukazywania się czasopisma/dziennika ........................................................................ ..............................................................................................................................................................................
Uwagi ................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................
..............................................................................
(podpis wydawcy lub pełnomocnika)
..............................................................................
(w przypadku osób prawnych podpis(y) osoby (osób) uprawnionej(-nych) do reprezentacji zgodnie z Działem 2 KRS)
Załączniki:
● potwierdzenie wniesienia opłaty w wysokości 40 złotych;
● aktualny odpis z KRS za ostatnie 3 miesiące lub aktualne zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (jeśli wydawcą jest przedsiębiorca);
● pełnomocnictwo z dowodem opłaty skarbowej,;
● pisemne oświadczenie redaktora naczelnego w trybie art. 25 ust.2, 3 i 4a ustawy – Prawo prasowe.
PRZYKŁADY
1. Co z rejestracją bloga
Czytelnik prowadzi bloga, na którym dwa, trzy razy w tygodniu zamieszcza wpisy na tematy kulinarne. Czasem są to przepisy, czasem recenzje z restauracji, a czasem podpowiedzi, gdzie można kupić egzotyczne produkty. Zastanawia się, czy powinien zarejestrować swego bloga jako dziennik.
Niestety, odpowiedź na to pytanie nie jest oczywista. Wielu prawników uważa, że blog nie mieści się w definicji prasy ze względu na jego jednorodny charakter. Podobnie jak dzienniki czy pamiętniki nie wymaga więc rejestracji.
Jednak nie wszystkie sądy zgadzają się z tą interpretacją.
„Blog nie jest formą publikacji na tyle zamkniętą i jednorodną, by można było a priori zakładać, że jako przekaz internetowy nigdy nie wypełnia ustawowych znamion definicji prasy. Dostrzegając tą różnorodność, w doktrynie podkreśla się, że część blogów, z racji periodyczności i spełniania innych warunków przewidzianych w treści art. 7 ust. 2 pkt 1 prawa prasowego, będzie musiała zostać zaliczona do prasy, a co za tym idzie będzie podlegała rejestracji w myśl art. 20 ust. 1 prawo prasowe” – napisano w uzasadnieniu postanowienia Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 18 stycznia 2013 r., sygn. akt I ACa 1032/12.
Mimo tych różnic w podejściu wydaje się, że blog czytelnika nie powinien zostać zakwalifikowany jako prasa. Pisze go bowiem jedna osoba, dotyczy tej samej, jednorodnej tematyki i nie ma charakteru ogólnoinformacyjnego.
2. Czy tematyka ma znaczenie
Zapalony wielbiciel psów rasy Leonberger prowadzi poświęconą im stronę internetową, na której zarówno on, jak i inni użytkownicy zamieszczają swoje artykuły. Nowe teksty i zdjęcia ukazują się zazwyczaj dwa, trzy razy w miesiącu. Administrator serwisu zastanawia się, czy dzięki temu, że jest on poświęcony konkretnej tematyce, może liczyć na zwolnienie z obowiązku rejestracji.
Tematyka strony internetowej nie ma żadnego znaczenia przy ocenie, czy podlega ona rejestracji. Tak jak papierowy miesięcznik poświęcony akwarystyce musi być zarejestrowany jako czasopismo, podobnie też sąd może podejść do serwisu internetowego przeznaczonego dla miłośników leonbergerów. Nie ma tu znaczenia, że nie jest to serwis ogólnoinformacyjny. Co więcej, przy wskazanej przez czytelnika częstotliwości aktualizacji serwisów będziemy wręcz mieli do czynienia z dokładną definicją czasopisma, którym jest druk periodyczny ukazujący się nie częściej niż raz w tygodniu, a nie rzadziej niż raz w roku. Warto zwrócić uwagę, że nie ma tu mowy o ogólnoinformacyjnym charakterze. Takie stwierdzenie pojawia się natomiast przy dziennikach. Czy oznacza to, że strona tematyczna aktualizowana częściej niż raz w tygodniu będzie w ogóle zwolniona z obowiązku rejestracji? Teza ta wydaje się wątpliwa.