Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Małżonkowie E. mieszkali w bliskim sąsiedztwie lotniska wojskowego Poznań-Krzesiny. Teren, na którym stał ich dom, znalazł się na obszarze ograniczonego użytkowania, na którym wprowadzono zakaz tworzenia nowych terenów zabudowy mieszkaniowej. Zażądali więc od państwa – z uwagi na hałas spowodowany startami i lądowaniem odrzutowców – odszkodowania za zmniejszenie rynkowej wartości ich nieruchomo.
Porównanie cen
Sąd okręgowy zasądził od Skarbu Państwa (SP) – dowódcy jednostki wojskowej w Poznaniu, na rzecz powódki kwotę 76 tys. zł i drugie tyle dla jej męża. Ustalił, że poziom hałasu emitowany przez samoloty przekraczał dopuszczalne normy, zaś wartość nieruchomości obniżyła się przez to o 152 tys. zł. w stosunku do wartości porównywalnych obiektów położonych na terenie wolnym od takiego hałasu. Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie na podstawie art. 435 kodeksu cywilnego w związku z art. 322 ustawy – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2001 r. nr 62, poz. 627 ze zm.).
Zgodnie z tym pierwszym przepisem prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkode wyrządzoną komukolwiek przez ruch tego przedsiębiorstwa, chyba że nastąpiła ona wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej.
W ocenie sądu lotnisko wojskowe stanowi właśnie jednostkę organizacyjną wprawianą w ruch siłami przyrody. Małżonkowie udowodnili, że wskutek hałasu doznali uszczerbku majątkowego. Strona pozwana nie zwolniła się zaś od odpowiedzialności, wykazując którąś z powyższych przesłanek. SP wniósł jednak apelację, a sąd II instancji zmienił wyrok i oddalił powództwo. Wskazał, że biegła wydająca opinię w sprawie wartości nieruchomości nie dostrzegła, że zmniejszenie wartości nie jest wyłącznie efektem hałasu. Różnice w cenach podobnych nieruchomości wynikają bowiem z wielu rozmaitych czynników.
Małżonkowie wnieśli skargę kasacyjną.
Warunek odszkodowania
Sąd Najwyższy uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Wyjaśnił, że SP może ponosić w takiej sytuacji odpowiedzialność odszkodowawczą na podstawie art. 435 k.c. Należąca do SP baza lotnictwa wojskowego może być uznana za jednostkę organizacyjną wprawianą w ruch za pomocą sił przyrody w rozumieniu tego przepisu, albowiem jej istnienie i praca są uzależnione od wykorzystywania sił przyrody.
Nie jest zatem wykluczona oparta na art. 435 par. 1 k.c. odpowiedzialność SP za szkodę wyrządzoną przez działalność bazy lotnictwa wojskowego, w tym nadmierny hałas emitowany przez startujące i lądujące samoloty wojskowe, o ile tylko poszkodowany wykaże wszystkie przesłanki odpowiedzialności opartej na tym przepisie, a pozwany nie wykaże przesłanek zwalniających go z niej.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 31 stycznia 2014 r., sygn. akt II CSK 187/13
