Każdy obywatel ma prawo otrzymać taki dokument. Jego wydania można odmówić tylko na wniosek sądu i organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze lub wykonawcze w sprawie karnej

Czy rozwiedziony ojciec musi się zgodzić na piśmie

Po rozwodzie obojgu małżonkom przysługują prawa rodzicielskie do opieki nad wspólnym małoletnim dzieckiem. Ojciec nie utrzymuje kontaktów z żoną, która wychowuje syna, a nawet nie płaci alimentów w pełnej zasądzonej wysokości. Matka chce wyjechać z dzieckiem na wakacje za granicę i dlatego musi wyrobić dla niego paszport. Czy w takiej sytuacji potrzebna jest zgoda ojca na wydanie dokumentu, mimo że nie interesuje się synem?
Aby został wydany paszport małoletniemu, potrzebna jest zgoda obojga rodziców, którzy nie zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej bądź ta władza nie została im ograniczona. Zgodę muszą wyrazić na piśmie i własnoręcznie ją podpisać. Podpis powinien poświadczyć organ paszportowy lub notariusz. Taka jest zasada i wyjątki od niej nie są przewidziane, nawet gdy rodzice rozwiedli się, pozostają w separacji lub gdy nigdy nie pobrali się, a także wówczas gdy jedno z nich zalega z płatnościami alimentów.
Wniosek o wydanie paszportu dla dziecka składają obydwoje rodzice albo ustanowieni przez sąd opiekunowie. Może to też zrobić tylko jeden z rodziców lub ustanowionych przez sąd opiekunów, ale pod warunkiem że dołączy pisemną zgodę drugiego z poświadczoną zgodnością jego podpisu przez organ paszportowy albo notariusza. Przy składaniu wniosku musi być obecne również dziecko, o ile ukończyło pięć lat.
Podstawa prawna
Art. 13 ustawy z 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 268 ze zm.).

Czy sąd może zastąpić rodziców i wyrazić zgodę

Ojciec dziecka, który nie został pozbawiony praw rodzicielskich, złośliwie nie wyraża zgody na wyrobienie dziecku paszportu, aby mogło wyjechać za granicę. Twierdzi, że matka już z nim do Polski nie wróci. Czy zamiast niego zgodę na wydanie paszportu może wyrazić sąd?
W razie braku zgodności stanowisk rodziców zgodę na wydanie paszportu dla dziecka zastępuje orzeczenie sądu rodzinnego. Sąd orzeka również w sprawie paszportu małoletniego, wówczas gdy nie można uzyskać zgody rodzica, bo np. brak z nim kontaktu i nikt nie wie, gdzie przebywa. W ten sposób zastępuje zgodę tego rodzica na potrzeby organu paszportowego, natomiast nie przesądza o tym, że dziecko musi otrzymać paszport.
Rodzic, który wyraża zgodę na wyrobienie dziecku paszportu, powinien złożyć wniosek o wyrażenie zgody zastępującej zgodę jednego z rodziców na wydanie dokumentu paszportowego w sądzie rejonowym, w wydziale rodzinnym i nieletnich, a jako uczestnika postępowania wskazać w nim ojca (matkę), który nie chce wyrazić takiej zgody na piśmie. Za wniosek sąd pobiera opłatę stałą w wysokości 40 zł. Podając dane uczestników postępowania i wnioskodawcy, trzeba wskazać ich adresy, a przy nazwisku wnioskodawcy podać również PESEL. Z kolei w treści uzasadnienia należy przedstawić argumenty przemawiające za celowością wyjazdu za granicę, a także opisać postępowanie drugiego rodzica.
Sąd może ograniczyć albo wyłączyć udział małoletniego w postępowaniu. Gdy żaden z rodziców nie może go reprezentować, a pozostaje ono pod władzą rodzicielską, to wówczas robi to kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy.
Sąd rozpoznaje wniosek w postępowaniu nieprocesowym. Powinien też umożliwić rodzicom złożenie oświadczenia, jeżeli wysłuchanie ich nie będzie połączone z nadmiernymi trudnościami.
Od postanowienia sądu rejonowego można wnieść apelację do sądu okręgowego. Od postanowienia sądu drugiej instancji nie przysługuje skarga kasacyjna. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w postanowieniu z 3 lutego 2012 r. w sprawie o sygn. akt I CZ 153 /11.
Podstawa prawna
Art. 14 ustawy z 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 268 ze zm.).
Art. 97 i 99 ustawy z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 788 ze zm.).

Czy wniosek można złożyć w dowolnym punkcie

Tegoroczny urlop rodzina postanowiła spędzić w Tajlandii, więc do przekroczenia granicy potrzebne będą paszporty. Jakich formalności należy dopełnić, aby je uzyskać? Czy można dokumenty złożyć w innej miejscowości niż miejsce zamieszkania?
Wniosku o wydanie paszportu nie trzeba składać w tej miejscowości, gdzie mieszka wnioskodawca, lecz można to zrobić w dowolnym punkcie paszportowym na terenie kraju, a nawet za granicą w placówce dyplomatyczno-konsularnej. Trzeba to jednak zrobić osobiście. Adresy tych punktów można znaleźć na stronach urzędów wojewódzkich i konsulatów.
Do wypełnionego wniosku o wydanie paszportu należy dołączyć jedną kolorową fotografię o wymiarach 35 x 45 mm i dowód wniesienia opłaty. Zdjęcie powinno być wykonane w ciągu ostatnich sześciu miesięcy na jednolitym jasnym tle. Musi być ostre i pokazywać naturalny kolor skóry, a także wyraźnie oczy, zwłaszcza źrenice oraz twarz od wierzchołka głowy do górnej części barków, tak aby twarz zajmowała 70–80 proc. fotografii. Osoba na zdjęciu musi być pokazana w pozycji frontalnej, bez nakrycia głowy i okularów z ciemnymi szkłami, patrzyć na wprost z otwartymi oczami, nieprzysłoniętymi włosami, mieć naturalny wyraz twarzy i zamknięte usta.
W razie skorzystania przez wnioskodawcę z przysługującej ulgi przy wnoszeniu opłaty okazuje się do wglądu dokument potwierdzający prawo do niej lub uprawniający do zwolnienia z niej. Urzędnik przyjmujący wniosek poinformuje wnioskodawcę o czasie oczekiwania na dokument.
Podstawa prawna
Art. 7 i 13 ustawy z 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 268 ze zm.).
Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 16 sierpnia 2010 r. w sprawie dokumentów paszportowych (Dz.U. nr 152, poz. 1026 ze zm.).

Czy po odnalezieniu paszportu można z niego korzystać

Czytelniczka zagubiła paszport i zgłosiła to organowi paszportowemu. Potem odnalazła go, ale ma wątpliwości, czy będzie mogła na jego podstawie przekroczyć granicę. Czy może zatrzymać odnaleziony dokument?
Odnaleziony paszport powinna zwrócić właściwemu miejscowo organowi paszportowemu. Taki obowiązek ciąży na niej bez względu na to, czy już otrzymała nowy paszport w miejsce utraconego, czy jeszcze nie wystąpiła o jego wydanie.
Gdyby zaś paszport odnalazła inna osoba, to nie może go oddać właścicielowi, lecz musi przekazać do najbliższego organu paszportowego, policji lub innego organu administracji publicznej. A one zwracają dokument do organu, który go wydał.
Z dniem zawiadomienia o jego utracie, zniszczeniu lub znalezieniu paszportu dokument traci bowiem ważność. Oprócz tego utrata ważności następuje po dziesięciu latach od wydania paszportu. Natomiast dokument wydany małoletniemu, który nie ukończył jeszcze 13 lat, jest ważny pięć lat.
Podstawa prawna
Art. 36 i 37 ustawy z 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 268 ze zm.).

Czy trzeba wymienić paszport

Czytelniczka wyszła za mąż i zmieniła nazwisko. Urzędnik nie przyjął od niej wniosku o drugi paszport i poradził wymienić dotychczasowy. Czy jest to konieczne, skoro dokument nie jest zniszczony i nie upłynął jeszcze termin, na jaki został wydany?
W razie zmiany nazwiska zamieszczonego w paszporcie (np. z powodu zawarcia związku małżeńskiego, powrotu do poprzedniego nazwiska po rozwodzie lub w innym przypadku w trybie administracyjnym) należy wymienić paszport. Taka konieczność zachodzi również w razie zmiany lub sprostowania imienia, daty i miejsca urodzenia płci lub PESEL. Formalności związanych z wymianą dokumentu trzeba dopełnić w ciągu 30 dni od doręczenia ostatecznej decyzji administracyjnej, np. o sprostowaniu daty urodzenia, prawomocnego orzeczenia sądu stwierdzającego zmianę, sporządzenia aktu małżeństwa potwierdzającego zmianę nazwiska. Gdyby ślubu udzielał konsul – termin biegnie od dnia doręczenia aktu małżeństwa.
Formalności tych należy dopełnić, aby uniknąć utraty ważności paszportu. Nastąpi to po upływie 60 dni od doręczenia ostatecznej decyzji administracyjnej lub prawomocnego orzeczenia sądu albo po upływie czterech miesięcy od doręczenia aktu małżeństwa zawartego przed konsulem albo organem zagranicznym.
Natomiast zawarcie małżeństwa i zmiana nazwiska nie są powodem wydania drugiego paszportu, ponieważ można go uzyskać tylko w wyjątkowych sytuacjach dotyczących osoby ubiegającej się o ten dokument. Na przykład mogą to być względy dotyczące ochrony życia i zdrowia, poważnych trudności w prowadzeniu działalności humanitarnej, posiadania w paszporcie wiz lub pieczęci potwierdzających przekraczanie granicy państwa, co uniemożliwiłoby wjazd na teren innego kraju.
Podstawa prawna
Art. 18a, 22 ustawy z 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 268 ze zm.).

Czy przysługuje ulga w opłacie

Czytelniczka planuje pojechać za granicę, aby odwiedzić córkę. Chce uregulować jak najniższą opłatę paszportową z ulgą. Czy istnieje możliwość skorzystania z obniżonej opłaty?
W pewnych przypadkach za wydanie paszportu ponosi się niższą opłatę. Za wydanie w kraju paszportu ważnego przez 10 lat płaci się 140 zł. Emeryci, renciści, osoby niepełnosprawne i współmałżonkowie tych osób, pozostający na ich wyłącznym utrzymaniu, a także osoby przebywające w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczych, korzystające z pomocy społecznej w formie zasiłków stałych, kombatanci i inne osoby będące ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, a także uczniowie od 13. roku życia i studenci płacą 70 zł za paszport wydany na 10 lat. 30 zł wynosi opłata za wydanie paszportu osobie małoletniej do 13. roku życia.
Za paszport nie płacą osoby, które w dniu złożenia wniosku miały ukończone 70 lat, ubiegają się o wymianę paszportu, który ma wadę techniczną, przebywają w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczych albo korzystają z pomocy społecznej w formie zasiłków stałych, a planują wyjechać za granicę na długotrwałe leczenie lub operację.
Za wydanie paszportu tymczasowego płaci się 30 zł. Podwyższona o 200 proc. opłata pobierana jest wówczas, gdy ktoś zgubił paszport albo zniszczył go z przyczyn zawinionych przez siebie.
Podstawa prawna
Rozporządzenie Rady Ministrów z 9 lutego 2010 r. w sprawie opłat za wydanie dokumentu paszportowego oraz ich zwrotu (Dz.U. nr 25, poz. 126).