Osoby fizyczne i prawne mają prawo wnieść skargę na unijny akt, którego nie są adresatem. Wystarczy, by ich dotyczył „bezpośrednio i indywidualnie” - wynika z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE. Przy czym sformułowanie „indywidualnie” oznacza tyle, że w momencie wydania aktu, np. decyzji Komisji Europejskiej, można wskazać, do kogo w praktyce on się odnosi.

Pięć holenderskich spółek zajmujących się budownictwem społecznym i działających w tym zakresie non profit, nazywanych w skrócie wocos, zaskarżyło do luksemburskiego sądu – orzekającego w pierwszej instancji – decyzje Komisji E 2/2005 i N 642/2009. Obydwie mówiły o pomocy państwa dla wocos i wskazywały, że konieczna jest zmiana powierzonych im zadań tak, by obejmowały wyłącznie budowę mieszkań socjalnych. Chodziło o oddzielenie ich działalności społecznej od komercyjnej i o to, by ta ostatnia była prowadzona na warunkach rynkowych, bez pomocy państwa.
Ostatecznie Holandia w toku negocjacji z Komisją zobowiązała się do zmiany systemu wsparcia dla wocos. Wtedy te wniosły skargę do sądu. Zażądały stwierdzenia nieważności decyzji KE w zakresie, w jakim odnosiły się one do udzielanej spółkom pomocy. Dowodziły, że rozstrzygnięcia te oznaczają dla nich istotną zmianę warunków funkcjonowania.
Sąd uznał, że niedopuszczalna jest skarga przedsiębiorcy na decyzję zakazującą pomocy sektorowej, jeżeli dotyczy ona tego podmiotu wyłącznie ze względu na jego przynależność do danej branży i dlatego, że był on beneficjentem dotacji. Orzekł więc, że wocos nie mogą skutecznie skarżyć aktów KE, ponieważ nie dotyczą one ich indywidualnie.
Spółki poskarżyły się do TS. Ten uchylił postanowienie sądu i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Uznał, że wocos powinny mieć możliwość procesowania się o zachowanie praw nabytych. Nie są wprost adresatami spornych decyzji. Mają jednak uzasadniony interes w stwierdzeniu ich nieważności. Decyzje dotyczą ich bowiem bezpośrednio i indywidualnie – bo można wskazać, że odnoszą się konkretnie do wocos.
ORZECZNICTWO
Wyrok TS z 27 lutego 2014 r., sygn. akt C-133/12 P www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia