Zarząd spółki z o.o. może odmówić wspólnikowi wyjaśnień i udostępnienia mu do wglądu dokumentów. Zdarza się tak, gdy istnieje uzasadniona obawa, że wykorzysta on dane w celach sprzecznych z interesem spółki. Co wtedy może zrobić ten wspólnik?
W takim przypadku osoba ta ma prawo żądać rozstrzygnięcia sporu uchwałą wspólników. Uchwała powinna być powzięta w ciągu miesiąca od dnia zgłoszenia żądania. Wspólnik, któremu także zgromadzenie wspólników w uchwale odmówi wyjaśnień lub wglądu do dokumentów bądź ksiąg spółki, może złożyć wniosek do sądu rejestrowego o zobowiązanie zarządu do udzielenia wyjaśnień lub udostępnienia do wglądu dokumentów bądź ksiąg spółki. Wniosek należy złożyć w terminie siedmiu dni od otrzymania zawiadomienia o uchwale. Wspólnik może też złożyć wniosek do sądu rejestrowego w przypadku niepowzięcia uchwały wspólników w terminie.
W praktyce pojawiały się wątpliwości, czy uprawnienie wspólnika do złożenia wniosku do sądu rejestrowego (na podstawie art. 212 par. 4 k.s.h.) jest jedynym sposobem ochrony jego praw, czy też przysługują mu inne możliwości prawne, w szczególności uprawnienie do wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały wspólników odmawiającej udzielenia wyjaśnień lub udostępnienia do wglądu dokumentów (na podstawie art. 249 par. 1 k.s.h.). Sąd Najwyższy uznał, że w razie odmownej uchwały wspólników na podstawie art. 212 par. 3 k.s.h., możliwość złożenia przez wspólnika wniosku do sądu rejestrowego o zobowiązanie zarządu do udzielenia wyjaśnień lub udostępnienia dokumentów spółki do wglądu nie wyłącza możliwości wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały odmownej na podstawie art. 249 k.s.h., jak również powództwa o stwierdzenie nieważności takiej uchwały na podstawie art. 252 k.s.h. (wyrok z 10 maja 2012 r., sygn. akt IV CSK 567/11).
Przyjęcie poglądu przeciwnego prowadziłoby do sytuacji, w której uchwały odmawiające wspólnikowi dostępu do informacji czy dokumentów nie mogłyby zostać uchylone mimo ich sprzeczności np. z umową spółki, dobrymi obyczajami oraz godzenia w interesy spółki.