Zmiana typu spółki handlowej może nastąpić przez połączenie, podział lub przekształcenie. Zwrócił na to uwagę Sąd Najwyższy w postanowieniu z 14 grudnia 2017 r. (sygn. akt V CSK 135/17). W przypadku połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej wstępuje ta, które jest przejmującą. Jeżeli zaś dochodzi do podziału, to prawa i obowiązki przechodzą na spółki przejmujące. W obu tych sytuacjach działa zasada uniwersalnego następstwa prawnego, która pozwala na wejście w prawa poprzednika, dotyczące posiadania służebności.
W przypadku natomiast przekształcenia nie dochodzi do zmiany tożsamości spółki. Przy przekształceniu mamy bowiem do czynienia z kontynuacją działalności spółki – podkreślił Sąd Najwyższy. Spółka poddana procesowi przekształcenia pozostaje tym samym podmiotem, którym była przed zmianami. Skutkiem przekształcenie jest co najwyżej zmiana formy prawnej prowadzonej działalności, przy jednoczesnym zachowaniu ciągłości w zakresie praw i obowiązków. Z dniem przekształcenia wszystkie uprawnienia przysługujące spółce przekształcanej po prostu należą się spółce przekształconej. Taka spółka nie traci bowiem bytu prawnego, a jedynie funkcjonuje w innej formie prawnej.
Jeżeli więc określona spółka była posiadaczem służebności, to jej przekształcenie tego nie znosi. Taka zmiana związana jest z zachowaniem ciągłości. Zatem także przekształcenie przedsiębiorcy przesyłowego działającego w formie spółki kapitałowej nie powinno mieć wpływu na żądanie stwierdzenia zasiedzenia służebności na jego rzecz. Jeżeli została dokonana taka zmiana przedsiębiorcy, to z żądaniem stwierdzenia zasiedzenia służebności występuje spółka przekształcona, będąca nabywcą tego prawa. Nawet zmiana firmy (czyli nazwy) spółki nie ma w tym przypadku wpływu na jej tożsamość podmiotową.
Dr Marcin Borkowski, radca prawny w GWW