„Otwarcie zawodów prawniczych spowodowało blisko dwukrotny wzrost (od 2007 r. do chwili obecnej) liczby adwokatów wykonujących zawód (6721 na koniec 2007 r. i 10 585 na koniec 2012 r.). Natomiast liczba osób wykonujących zawód radcy prawnego w porównywalnym okresie wzrosła niemal o połowę (z 18 953 do 27 054), co przy ogólnej liczbie członków samorządu radcowskiego może być uznane za znaczące zjawisko” – czytamy w uzasadnieniu projektu.
Wzrost liczby prawników z uprawnieniami znacząco odbił się zaś na liczbie prowadzonych dyscyplinarek, co w efekcie spowodowało niewydolność całego systemu. Stąd, jak podnoszą senatorowie, potrzebne są pilne zmiany.

W czym rzecz

Członkowie samorządów adwokackiego oraz radcowskiego odpowiadają dziś dyscyplinarnie za zawinione, nienależyte wykonywanie zawodu, za czyny sprzeczne ze ślubowaniem lub zasadami etyki bądź też za niedopełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC.
Postępowanie obejmuje trzy fazy: dochodzenie, postępowanie przed sądem dyscyplinarnym oraz postępowanie wykonawcze. Nie można go jednak wszcząć, jeżeli od chwili popełnienia przewinienia upłynęły trzy lata, a w wypadkach gdy obwinionemu zarzuca się niedopełnienie obowiązku ubezpieczenia – sześć miesięcy. Wyjątek dotyczy przypadków, gdy dany czyn zawiera znamiona przestępstwa – wtedy przedawnienie dyscyplinarne nie może nastąpić wcześniej niż karne.
Jak się jednak okazuje, regulacje są niewystarczające. „Zdarza się, że sprawca przewinienia dyscyplinarnego nie może być ukarany, bo zanim dojdzie do prawomocnego rozstrzygnięcia o jego odpowiedzialności, wskazane terminy przedawnienia mijają” – czytamy w uzasadnieniu projektu.
Podnosi się w nim, że przedawniania nie są skutkiem wyłącznie krótkich terminów, lecz także procedury. W wielu toczących się procesach – w wyniku działań obwinionego – występują problemy ze skutecznym doręczaniem zawiadomień o wszczęciu postępowania, a także pism procesowych już w jego toku.

Sprawniejsza procedura

Stąd też pomysł, by w ustawach samorządowych m.in.:
● wprowadzić zapis, że do postępowań dyscyplinarnych ma zastosowanie doręczenie zastępcze,
● uregulować możliwość prowadzenia postępowania w przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa obwinionego,
● przesądzić, że prawomocne orzeczenie w zakresie kary pieniężnej oraz kosztów postępowania stanowi tytuł egzekucyjny i po nadaniu mu klauzuli wykonalności przez sąd rejonowy podlega wykonaniu,
● wyartykułować, że zasady prawdy materialnej oraz zasady inkwizycyjności mają zastosowanie do postępowania dyscyplinarnego.
Senatorowie proponują również, by rzecznikom dyscyplinarnym, rzecznikowi dyscyplinarnemu adwokatury oraz głównemu rzecznikowi dyscyplinarnemu przyznać status organów właściwych izb. Ma się to przyczynić do umocnienia gwarancji obiektywizmu podejmowanych przez nich działań.
Etap legislacyjny
Projekt wpłynął do marszałka Senatu