Sejmowa komisja sprawiedliwości rozpatrzy dziś poprawki Senatu do nowelizacji ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Umożliwiają one adwokatom i radcom prawnym występowanie o wielokrotny i nieograniczony w czasie dostęp do Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych (CBDKW).
Zmiany mają się przyczynić m.in. do zmniejszenia liczby spraw sądowych opartych na skargach pauliańskich oraz postępowaniach o wyjawienie majątku. Dziś nieograniczony dostęp do ksiąg mają komornicy, co sprawia, że poznanie składników majątku dłużnika może być realizowane na etapie postępowania egzekucyjnego. Jednak gdy dłużnicy, znając wyrok pierwszej instancji, wyzbywają się majątku, może być już za późno i trzeba prowadzić kolejne postępowania – tym razem wobec nabywców majątku dłużnika. Dzięki przyznaniu adwokatom i radcom prawnym dostępu do ksiąg wieczystych wierzyciele będą mogli uzyskać zabezpieczenie roszczeń jeszcze przed wytoczeniem procesu – przekonują prawnicy.
Jednym z zasadniczych argumentów, jaki przyświecał senatorom przy uchwalaniu poprawki, był fakt, że adwokaci i radcowie są uprawnieni do wykonywania czynności kuratora spadku. A to wiąże się z obowiązkiem nie tylko ustalenia kręgu potencjalnych spadkobierców, ale także sprawnego zarządzania majątkiem spadkowym.
– Nierzadko wykonanie tego obowiązku wiąże się z koniecznością ustalenia składników majątku nieruchomego należącego do spadku (prawa własności, prawa użytkowania wieczystego, ograniczonych praw rzeczowych, w tym np. wierzytelności hipotecznych) – wskazuje adw. Rafał Dębowski, członek Naczelnej Rady Adwokackiej.
– Znacznie powszechniejsze są sytuacje, w których zgłaszają się potencjalni spadkobiercy, którzy nie wiedzą, co wchodzi w skład majątku spadkowego. Podjęcie decyzji o przyjęciu lub odrzuceniu spadku wymaga wpierw ustalenia, co wchodzi w jego skład. Umożliwienie pełnomocnikom spadkobierców, którymi są właśnie adwokaci i radcowie, dokonywania ustalenia za pomocą wyszukiwarki ksiąg wieczystych elementów majątku spadkowego byłoby więc korzystne ze względów społecznych – uważa adwokat i przypomina, że występuje też zjawisko majątków zapomnianych.
Chodzi o należące do różnego rodzaju instytucji nieruchomości ujawnione w księgach, o których wskutek różnych zaszłości czy zawirowań obecne władze nie mają pojęcia.
Pomoc przednotarialna
Coraz częściej też, zwłaszcza w przypadku złożonych transakcji obrotu nieruchomościami komercyjnymi, to adwokaci i radcowie przygotowują i negocjują projekty aktów notarialnych. – Konieczność ustalenia wszystkich ksiąg wieczystych nieruchomości należących do danego właściciela na etapie przygotowywania projektu aktu notarialnego i negocjowania przez adwokatów i radców warunków transakcji uświadamia niestety występujący w praktyce problem nabywania lokali mieszkalnych w dużych wspólnotach mieszkaniowych – dodaje mec. Dębowski.
– Strony transakcji nie są często świadome, iż oprócz nieruchomości lokalowej nabytej od dewelopera, pierwotny właściciel nabył też udział w sąsiednich nieruchomościach, zazwyczaj spełniających funkcje drogowo–parkingowe. Kupując własność lokalu, nabywcy nie mają świadomości, iż powinni kupić jeszcze udział w nieruchomości drogowej. Możliwość ustalenia tego na etapie negocjowania warunków transakcji, zanim jeszcze strony skorzystają z pomocy notariusza, wpisuje się w postulat zwiększenia bezpieczeństwa prawnego – wyjaśnia prawnik.
Również zdaniem Andrzeja Zwary, prezesa NRA, udzielenie dostępu do CBDKW osobom wykonującym zawód zaufania publicznego nie oznacza wycieku danych.
– Adwokatura jest przygotowana do uzyskania takiego dostępu – nasze legitymacje wyposażone są w mikroprocesory, które umożliwiają personalizację dostępu do systemu, a tym samym zapewnienie nadzoru nad prawidłowym jego wykorzystaniem – zaznacza prezes NRA. – Rozszerzenie dostępu do przeszukiwarki na kolejne zawody zaufania publicznego wpisuje się też w dążenie do deregulacji systemu prawnego – dodaje.
Druga poprawka zaproponowana przez Senat precyzuje, że minister sprawiedliwości wydaje zgodę na dostęp do CBDKW w formie decyzji administracyjnej.
Etap legislacyjny
Projekt po poprawkach Senatu
