W praktyce podwyższenie kapitału zakładowego najczęściej dokonywane jest na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki z o.o. Czy w takiej sytuacji do spółki mogą przystąpić osoby trzecie spoza grona dotychczasowych wspólników?
Problem ten rozstrzygnął Sąd Najwyższy w uchwale z 17 stycznia 2013 r. (sygn. akt III CZP 57/12). SN uznał, że jeśli podwyższenie kapitału zakładowego następuje na podstawie dotychczasowej umowy spółki z o.o., to nowe udziały mogą zostać objęte jedynie przez dotychczasowych wspólników (proporcjonalnie do już posiadanych udziałów).
Przypomnijmy, że kodeks spółek handlowych przewiduje dwa sposoby podwyższenia kapitału zakładowego spółki z o.o. Pierwszy polega na zmianie samej umowy spółki. Wymaga to uchwały wspólników, która powinna być umieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza. Drugi to podjęcie uchwały przez wspólników o podwyższeniu kapitału zakładowego na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki przewidujących maksymalną wysokość podwyższenia kapitału zakładowego i jego termin. Szczególnie ta druga metoda jest chętnie wybierana przez przedsiębiorców, gdyż pozwala uniknąć kosztów i formalności związanych ze zmianą umowy spółki (taksa notarialna).
Wątpliwości budziła kwestia czy przy zastosowaniu drugiego sposobu podwyższenia kapitału zakładowego udziały w spółce mogą być objęte przez osoby trzecie spoza grupy dotychczasowych wspólników. Wspomniana uchwała SN rozwiewa te wątpliwości, potwierdzając w tym zakresie stanowisko większości sądów rejestrowych i doktryny prawa.
Zatem wspólnicy spółki z o.o. bez zmiany jej umowy nie będą mogli przyznać osobie spoza dotychczasowego ich grona prawa do objęcia nowo ustanowionych udziałów. Zgodnie z omawianą uchwałą SN wspólnicy spółki z o.o., którzy zdecydują się na wprowadzenie do spółki nowych wspólników w drodze objęcia przez nich udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym, będą musieli podjąć zarówno uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego, jak i o jednoczesnej zmianie umowy spółki w formie aktu notarialnego.