Subskrybuj nas na Youtube
Umożliwienie powrotu do społeczeństwa
Podstawowym celem instytucji zatarcia jest przede wszystkim przeciwdziałanie wykluczeniu ze społeczeństwa ludzi, którzy złamali prawo, ale odbyli karę i chcą powrócić do normalnego życia.
Najlepszym przykładem kłopotów, na jakie natrafia osoba po odbyciu kary, jest kwestia szukania pracy – w dzisiejszych czasach trudności ze znalezieniem zajęcia mają nawet osoby, które nie weszły w konflikt z prawem. Byli skazani mają na to jeszcze mniejsze szanse.
Instytucja zatarcia skazania jest więc w takich wypadkach bardzo potrzebna. Na czym polega?
Zatarcie skazania powoduje uznanie skazania po upływie określonego czasu za niebyłe – z tego też powodu mówi się także o nim jako o pewnego rodzaju fikcji prawnej.
Osoba, u której nastąpiło zatarcie skazania ma tzw. czyste konto: wpisy o skazaniu usuwa się z Krajowego Rejestru Karnego, żaden sąd nie może powołać się na poprzednią karalność sprawcy, zaś sam sprawca może zgodnie z prawem twierdzić, że jest osobą niekaraną. Zatarcie skazania następuje z mocy prawa lub na wniosek skazanego.
Ważne jest, by pamiętać, że od tej zasady jest wyjątek: mianowicie zatarcie skazania - zgodnie z brzmieniem art. 106a. kodeksu karnego nie może mieć miejsca w przypadku skazania na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, jeżeli pokrzywdzony był małoletnim poniżej lat 15.
Kiedy można liczyć na zatarcie skazania
Na to, kiedy nastąpi zatarcie skazania ma wpływ wiele czynników. Zgodnie z przepisami kodeksu karnego zatarcie skazania kształtuje się następująco:
• W razie skazania na karę pozbawienia wolności lub karę 25 lat pozbawienia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania;
• Sąd może na wniosek skazanego zarządzić zatarcie skazania już po upływie 5 lat, jeżeli skazany w tym okresie przestrzegał porządku prawnego, a wymierzona kara pozbawienia wolności nie przekraczała 3 lat;
• W przypadku skazania na karę dożywotniego pozbawienia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10 lat od uznania jej za wykonaną, od darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania;
• U osób skazanych na grzywnę albo karę ograniczenia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 5 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania; na wniosek skazanego sąd może zarządzić zatarcie skazania już po upływie 3 lat;
• W razie odstąpienia od wymierzenia kary, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem roku od wydania prawomocnego orzeczenia;
• Jeżeli orzeczono środek karny, np. zakaz prowadzenia pojazdów, zatarcie skazania nie może nastąpić przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem jego wykonania.
Zupełnie odrębną sytuacją jest skazanie na pozbawienie wolności z warunkowym zawieszeniem. W tym wypadku wyrok skazujący ulega zatarciu z mocy prawa po sześciu miesiącach od zakończenia czasu próby, na który zawieszono karę. Co ważne, w przypadku, gdy wobec skazanego orzeczono grzywnę albo środek karny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed ich wykonaniem.
Jak uzyskać zaświadczenie o niekaralności
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 2000r o Krajowym Rejestrze Karnym każdemu przysługuje prawo do uzyskania informacji, czy jego dane osobowe zgromadzone są w Rejestrze. W tym celu należy złożyć zapytanie o udzielenie informacji pochodzących z rejestru karnego.
Zaświadczenie o niekaralności można uzyskać w biurze informacyjnym Krajowego Rejestru Karnego i w punktach informacyjnych Krajowego Rejestru Karnego przy sądach powszechnych na terenie kraju.
Za udzielenie informacji z Krajowego Rejestru Karnego pobiera się opłatę w wysokości:
• 50 zł – za informację o osobie
• 100 zł – za informację o podmiocie zbiorowym,
którą uiszcza się w znakach opłaty sądowej nakleja na formularz zapytania.