E-sąd rozpoznaje sprawy w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Postępowanie to ma charakter propozycji rozstrzygnięcia sprawy, która, jeśli pozwany się jej nie sprzeciwi, stanie się ostatecznym sądowym rozstrzygnięciem. Elektroniczne postępowanie upominawcze opiera się na zwykłym postępowaniu upominawczym – funkcjonującym od dziesiątek lat i mającym ugruntowaną pozycję w systemie prawa postępowania cywilnego.
Jak przebiega elektroniczne postępowanie upominawcze?
Postępowanie rozpoczyna się od wniesienia przez powoda pozwu. Następnie sąd, w oparciu o wniesiony pozew, wydaje nakaz zapłaty, który nakazuje pozwanemu zapłacić powodowi żądaną przez niego kwotę lub wnieść w ciągu dwóch tygodni sprzeciw. Nakaz doręczany jest wraz z pozwem. Dopiero na tym etapie postępowania pozwany dowiaduje się o sprawie.
Jeśli pozwany nie sprzeciwi się nakazowi, ma on skutki prawomocnego wyroku sądowego. Z kolei jeżeli pozwany wniesie sprzeciw, wydany nakaz zapłaty traci moc i sprawa jest rozpoznawana w dalszym ciągu.
E-sąd, czyli co?
Sprawy w elektronicznym postępowaniu upominawczym rozpoznaje jeden sąd w kraju. Jest to Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie (VI Wydział Cywilny). To tradycyjny sąd, który jednak kontaktuje się ze stronami drogą elektroniczną oraz prowadzi akta sprawy w postaci elektronicznej. Internetowy portal dostępowy e-sądu znajduje się pod adresem: www.e-sad.gov.pl. Z uwagi na wykorzystanie w celu komunikacji internetu, nie ma znaczenia rzeczywiste miejsce położenia tego sądu.
Kiedy e-sąd nie wydaje nakazu zapłaty?
E-sąd nie wydaje nakazu, jeśli według treści pozwu roszczenie jest oczywiście bezzasadne, przytoczone okoliczności budzą wątpliwość, zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego lub miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo też wtedy, gdy doręczenie mu nakazu nie mogło nastąpić w kraju.
Nakaz zapłaty nie jest wydawany również wtedy, kiedy pozew ulega odrzuceniu, czyli:
● jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna,
● jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona,
● jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej,
● jeżeli powód nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy,
● jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie.
Z powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności procesowej powoda i niedziałania przedstawiciela ustawowego lub braku w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem, uniemożliwiającego jej działanie, sąd odrzuci pozew dopiero wówczas, gdy brak nie będzie uzupełniony zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego.
Jakich spraw można dochodzić w elektronicznym postępowaniu upominawczym?
W elektronicznym postępowaniu upominawczym można dochodzić tylko spraw o roszczenia pieniężne. Nie ma innych ograniczeń co do rodzaju roszczeń. Konstrukcja internetowego portalu dostępowego nie pozwala jednak wpisać jako dochodzonej kwoty większej niż 100 mln złotych.
Jak wnieść pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym?
Pozwy w elektronicznym postępowaniu mogą być wnoszone wyłącznie drogą elektroniczną, czyli za pomocą systemu teleinformatycznego – internetowego portalu dostępowego e-sądu (www. e-sad.gov.pl). W celu wniesienia pozwu konieczne jest uprzednie założenie konta w internetowym portalu dostępowym e-sądu. Należy również zaopatrzyć się w podpis elektroniczny. Zwykły podpis elektroniczny, wystarczający do podejmowania czynności w e-sądzie, można pobrać wraz z certyfikatem poprzez internetowy portal dostępowy e-sądu.
Pozew wnosi się z poziomu konta w internetowym portalu dostępowym e-sądu. Wypełnić należy stosowane rubryki elektronicznego formularza pozwu. Pozew należy opłacić zgodnie ze wskazówkami określonymi w internetowym portalu dostępowym e-sądu.Dzięki kontu można również śledzić przebieg sprawy i odbierać doręczenia elektroniczne od sądu.
Kto może wnosić pisma procesowe drogą elektroniczną?
Każdy może wszcząć sprawę w elektronicznym postępowaniu upominawczym. W trakcie postępowania powód wszystkie pisma procesowe musi jednak wnosić drogą elektroniczną. Pisma niewniesione tą drogą nie wywołują skutków prawnych, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma do sądu. Nie wystarczy przy tym wysłanie pisma poprzez e-maila, lecz należy skorzystać z konta w internetowym portalu dostępowym e-sądu.
Pozwany może też w każdej chwili rozpocząć wnoszenie pism drogą elektroniczną. Jeśli to uczyni, odtąd wszystkie jego pisma muszą być wnoszone w taki sposób, w przeciwnym razie, podobnie jak w przypadku powoda, pisma nie wywołują skutków prawnych.
Jednak jeśli pozwany nie jest zainteresowany drogą elektroniczną, konsekwentnie przez całe postępowanie może wnosić pisma drogą tradycyjną, czyli poprzez zwykłą (papierową) pocztę.
Jak podpisać pismo procesowe w postaci elektronicznej?
W elektronicznym postępowaniu upominawczym pisma procesowe należy podpisać zwykłym podpisem elektronicznym lub bezpiecznym podpisem elektronicznym, weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Wnoszący pismo decyduje, jaki wybrać rodzaj podpisu. Wystarczy posłużenie się zwykłym podpisem elektronicznym zaopatrzonym w certyfikat pobrany z internetowego portalu dostępowego e-sądu.
Czym różni się elektroniczny nakaz od zwykłego nakazu zapłaty?
Nakaz zapłaty wydany w elektronicznym postępowaniu upominawczym różni się od nakazu wydanego w zwykłym postępowaniu upominawczym jedynie postacią (formą). Treść nakazu w obu postępowaniach jest taka sama. Tym samym nakaz zapłaty w obu postępowaniach wywiera identyczne skutki prawne.
Elektroniczny nakaz zapłaty dostępny jest poprzez zakładkę „Dostęp do akt sprawy i nakazów” w internetowym portalu dostępowym e-sądu. Jest dostępny dla każdego posiadający właściwy kod dostępu. Nakaz zapłaty wraz z pozwem doręczany jest pozwanemu przez sąd w postaci wydruku.



Dostałeś nakaz i co dalej?
Jeśli pozwany po otrzymaniu nakazu zapłaty nie podejmie żadnej czynności w ciągu dwóch tygodniu od doręczenia, nakaz uprawomocni się, co w konsekwencji doprowadzi do zainicjowania przez powoda egzekucji komorniczej. Pozwany może również zapłacić powodowi żądaną przez niego kwotę, nie czekając na upływ dwóch tygodni.
Natomiast jeśli pozwany nie zgadza się z żądaniem powoda wyrażonym w pozwie, może wnieść sprzeciw od nakazu zapłaty poprzez złożenie do sądu pisma drogą tradycyjną lub elektroniczną, wskazującego przedmiotowy nakaz i jasno wyrażającego brak zgody z żądaniem powoda.
Aby uzyskać więcej informacji, zapoznaj się z broszurą informacyjną Ministerstwa Sprawiedliwości, która można znaleźć pod adresem: http://ms.gov.pl/
Jakie są skutki wniesienia sprzeciwu?
W wyniku skutecznego wniesienia sprzeciwu nakaz traci moc w całości. Nie wywiera więc żadnych skutków dla dalszego postępowania. Po utracie mocy przez nakaz sprawa jest przekazywana do sądu według właściwości ogólnej. Innymi słowy, sprawa trafia z e-sądu do sądu, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania.
Po przekazaniu sprawa jest rozpoznawana w dalszym ciągu w tradycyjnym postępowaniu. Sprzeciw stanowi zatem gwarancję procesową dla pozwanego, ponieważ jego wniesienie unieważnia nakaz zapłaty i w zasadzie powoduje rozpoznawanie sprawy od początku.
Jak przywrócić termin do wniesienia sprzeciwu?
Jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi o przywróceniu terminu. Przywrócenie nie jest jednak dopuszczalne, jeżeli uchybienie terminu nie pociąga za sobą ujemnych dla strony skutków procesowych.
Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminowi. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek. Równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać niedopełnionej czynności procesowej, np. jednocześnie wnieść sprzeciw.
Po upływie roku od uchybionego terminu jego przywrócenie jest dopuszczalne tylko w wypadkach wyjątkowych. Zgłoszenie wniosku o przywrócenie terminu co do zasady nie wstrzymuje postępowania w sprawie ani wykonania orzeczenia. Sąd może jednak, stosownie do okoliczności, wstrzymać postępowanie lub wykonanie orzeczenia.
Co po przekazaniu sprawy z e-sądu?
Po przekazaniu sprawy z e-sądu do sądu według właściwości ogólnej ten docelowy sąd tworzy papierowe akta sprawy poprzez wydrukowanie elektronicznych akt e-sądu. Sprawa rozpoznawana jest w dalszym ciągu w tradycyjnym postępowaniu. Jeśli zostanie w niej wydany wyrok, będzie służyła od niego apelacja.
Powód wzywany jest do usunięcia braków formalnych pozwu oraz uzupełnienia pozwu, w sposób odpowiedni dla postępowania, w którym sprawa będzie rozpoznana – w terminie dwutygodniowym od daty doręczenia wezwania. W przypadku nieusunięcia braków formalnych pozwu sąd umarza postępowanie. Przykładowo powód może więc zostać wezwany do przedłożenia pełnomocnictwa, o ile dotąd działał za niego pełnomocnik.
Jeżeli powód uzupełni pozew, pozwany wzywany jest do uzupełnienia sprzeciwu w sposób odpowiedni dla postępowania, w którym sprawa będzie rozpoznana – w terminie dwutygodniowym od daty doręczenia wezwania.
Zalety elektronicznego postępowania upominawczego dla powoda.
Dzięki wykorzystaniu komunikacji elektronicznej e-sąd może rozpoznawać w krótkim czasie znaczną ilość spraw. Powód kontaktuje się z sądem drogą elektroniczną. Sąd doręcza elektronicznie pisma sądowe powodowi. Za pomocą konta w internetowym portalu dostępowym e-sądu powód w każdej chwili i miejscu ma dostęp do informacji o toku sprawy. Do pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym nie trzeba załączać żadnych dokumentów, w tym dowodów i pełnomocnictwa. Opłata od pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym stanowi jedną czwartą zwykłej opłaty, czyli 1,25 proc. wartości przedmiotu sporu.
Zalety elektronicznego postępowania upominawczego dla pozwanego.
Pozwany może kontaktować się z e-sądem drogą elektroniczną, ale jeśli nie jest tym zainteresowany, nie musi wcale stosować internetu. Potencjalnie dysponuje takimi samymi możliwościami jak powód w zakresie drogi elektronicznej i dostępu do konta w internetowym portalu dostępowym e-sądu, lecz tylko jeśli wyraża chęć posługiwania się technologią komputerową. Z zasady pozwany kontaktuje się z e-sądem w sposób tradycyjny, czyli poprzez zwykłą (papierową) pocztę.
Pozwany może też w prosty sposób podważyć skuteczność wydanego przez e-sąd nakazu zapłaty poprzez wniesienie sprzeciwu. Znacznie łatwiej podważyć nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym niż w zwykłym postępowaniu upominawczym. W razie przegrania przez pozwanego sprawy, dzięki niższej opłacie od pozwu, pozwany ponosi niższe koszty przegranej.

Prof. Jacek Gołaczyński, wiceminister sprawiedliwości

Dr Łukasz Goździaszek