Czy po nowelizacji przepisów w wyniku wyroku Trybunału Konstytucyjnego (wyrok z 8 kwietnia 2010 r., sygn. P1/08) ustawodawcy udało się wreszcie właściwie uregulować problem eksmisji? Odpowiedzi udziela Rafał Fronczek, prezes Krajowej Rady Komorniczej.
Niestety nie, mimo że Trybunał zasygnalizował potrzebę jednoznacznego uregulowania obowiązków gminy związanych ze wskazaniem tymczasowego pomieszczenia. Eksmisja wykonywana jest często do lokalu socjalnego, który wskazuje gmina.
Gdy dłużnik nie ma do niego prawa, komornik usuwa go do innego lokalu lub pomieszczenia, w którym może zamieszkać i do którego ma tytuł prawny. Jeżeli jednak nie dysponuje takim lokalem, komornik wstrzymuje się z dokonaniem czynności do czasu, gdy gmina wskaże tymczasowe pomieszczenie, nie dłużej jednak niż przez 6 miesięcy – potem komornik usunie go do noclegowni czy schroniska wskazanego przez gminę.
W ocenie Krajowej Rady Komorniczej nie jest tu jasne, czy chodzi o okres wstrzymania się przez komornika z dokonaniem czynności, czy też o okres najmu tymczasowego pomieszczenia.
Przepisy kodeksu postępowania cywilnego nie są spójne z ustawą o ochronie praw lokatorów. Brak jest unormowania co do trybu postępowania wobec dłużnika po upływie tego okresu. Z obecnej regulacji wynika, że po tym okresie wynajmujący będzie miał obowiązek wytoczyć przeciwko dłużnikowi powództwo o eksmisję.
Ponadto ustawodawca odstąpił od definiowania pojęcia „tymczasowe pomieszczenie” w k.p.c. Definicja zawarta została w ustawie o ochronie lokatorów, jednak tylko na użytek tej ustawy. Powoduje to dodatkowe wątpliwości interpretacyjne wobec braku odesłania. Kolejny raz nie udało się właściwie uregulować problemu eksmisji.
Usuwając dłużnika do noclegowni czy schroniska, komornik ma obowiązek powiadomić właściwą gminę o potrzebie zapewnienia mu tymczasowego pomieszczenia. Oznacza to, że dłużnicy nie powinni być zagrożeni bezdomnością.
Tak, ale tylko teoretycznie. Również art. 1046 par. 11 kodeksu postępowania cywilnego przewiduje wydanie przez ministra sprawiedliwości rozporządzenia w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o opróżnienie lokalu lub pomieszczenia albo o wydanie nieruchomości, z uwzględnieniem ochrony przed bezdomnością osób eksmitowanych. Jednak rozporządzenie z 22 grudnia 2011 r. nie zawiera żadnych przepisów chroniących przed bezdomnością.
Jak więc komornicy mogą przeciwdziałać bezdomności?
Krajowa Rada Komornicza od wielu lat postuluje przygotowanie przepisów o wykonywaniu eksmisji, które nie budziłyby wątpliwości interpretacyjnych, chroniłyby interesy właścicieli lokali i prawa osób eksmitowanych i były możliwe do zastosowania bez zabiegów interpretacyjnych i rozstrzygania wątpliwości przez sądy.
Zdaniem komorników dłużnicy najczęściej nie wykorzystują wszystkich możliwości prawnych, aby bronić swych praw w toku postępowania rozpoznawczego przed sądem i nie dopuścić do wydania wyroku eksmisyjnego lub zminimalizować jego skutki. Zaczynają być aktywni dopiero na etapie postępowania egzekucyjnego, ale wówczas nie mogą już podważyć prawomocnego orzeczenia podlegającego wykonaniu.
Nowelizacja ustawy lokatorskiej jedną patologię zamienia na inną

Zobacz również
Jednak nawet najlepsze przepisy nie odniosą spodziewanego efektu, gdy nie są popularyzowane. Dlatego Krajowa Rada Komornicza aktywnie uczestniczy we wszystkich projektach służących zwiększeniu świadomości prawnej wśród obywateli. 15 listopada organizujemy dzień otwarty, którego tematem wiodącym będą właśnie sprawy eksmisyjne.