Decyzją administracyjną przyznającą odszkodowanie może się zająć sąd w postępowaniu cywilnym – uchwalił Sąd Najwyższy.
Uchwałą Rady Gminy Boleszkowice utworzono park. Następnie do starostwa wpłynął wniosek Artura B. w sprawie odszkodowania za ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości w wyniku utworzenia parku. Sprawą zajął się wojewódzki sąd administracyjny, który orzekł o nieważności uchwały. Starosta po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego przyznał Arturowi B. odszkodowanie i nakazał gminie wypłatę.
Ta wniosła jednak do sądu sprawę o ustalenie nieistnienia obowiązku zapłaty. Sąd rejonowy oddalił jednak powództwo. W wyniku apelacji gminy sąd okręgowy uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania, wskazując, że należy rozważyć kwestię dopuszczalności drogi sądowej. W efekcie sąd rejonowy ustalił, że gmina nie ma obowiązku zapłaty odszkodowania, jako że decyzja starosty straciła podstawę prawną.
Artur B. wniósł apelację. Jego zdaniem droga sądowa była niedopuszczalna, gdyż sprawa o odszkodowanie na podstawie art. 131 ustawy – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2001 r. nr 62, poz. 627 z późn. zm.) jest sprawą administracyjną i sąd powszechny nie ma kompetencji do pozbawienia mocy obowiązującej ostatecznej decyzji administracyjnej.
Przy rozpoznawaniu apelacji sąd okręgowy zwrócił się do Sądu Najwyższego z zagadnieniem prawnym. Zauważył, że w kwestii dopuszczalności drogi sądowej brak jest jednolitego orzecznictwa SN, a stanowiska mogą być dwa. Pierwsze opowiada się za dopuszczalnością drogi sądowej.
Zgodnie z nim sprawy cywilne merytorycznie zawsze pozostają cywilnymi, niezależnie od tego, jaki organ i w ramach jakiego postępowania będzie władny do ich rozpoznania. Istotna jest także równorzędność obu podmiotów, albowiem gmina występuje w tym procesie wyłącznie jako podmiot zobowiązany do zapłaty odszkodowania, nie zaś jako organ władzy.
Samorządy nie chcą płacić odszkodowań. Trudniej o rekompensaty za przejęte działki
Samorządy nie chcą płacić odszkodowań. Trudniej o rekompensaty za przejęte działki

Zobacz również
Natomiast zgodnie z drugim poglądem w tej sytuacji nie ma drogi sądowej. Zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego w postępowaniu sądowym nie są rozpoznawane sprawy cywilne, jeżeli przepisy szczególne przekazują je do właściwości innych organów.
SN zgodził się z pierwszym poglądem i orzekł, że droga sądowa w sprawach o ustalenie nieistnienia obowiązku zapłaty odszkodowania jest dopuszczalna, gdy chodzi o odszkodowanie wynikajace z ostatecznej decyzji administracyjnej.

ORZECZNICTWO
Uchwała SN z 11 października 2012 r., sygn. akt III CZP 49/12.