Opłata egzekucyjna powinna odpowiadać poniesionym przez komornika wydatkom, nakładowi jego pracy oraz wartości wyegzekwowanego świadczenia. Jej wysokość nie może być ustalana dowolnie przez komornika – orzekł Trybunał Konstytucyjny.
Komornik przeprowadził postępowanie egzekucyjne i ustalił wysokość kosztów egzekucyjnych na ponad 54 tys. zł. Sąd Rejonowy we Włocławku zmienił postanowienie komornika sądowego w ten sposób, że znacznie obniżył wysokość tych kosztów – do kwoty wynoszącej niewiele ponad 1 tys. zł.
Stwierdził bowiem, że kwota określona przez komornika w żaden sposób nie jest uzasadniona poniesionymi przez niego wydatkami ani nakładem jego pracy, a ponadto jest wygórowana. Dodatkowo sąd zwrócił uwagę na liczne uchybienia komornika poczynione w trakcie postępowania egzekucyjnego.
Komornik złożył zażalenie na takie orzeczenie sądu I instancji, które zostało jednak oddalone przez sąd okręgowy.

Decyzja sądu

Kwestionowane przepisy ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. nr 133, poz. 882 ze zm.), w brzmieniu nadanym przez nowelę z 2004 r., pozostawiały do decyzji sądów obniżanie wynagrodzenia komornika, określając, że w przypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zmniejszyć wysokość opłaty ustalonej przez komornika. Dziś, po kolejnej nowelizacji, obowiązują już tylko w postępowaniach wszczętych przed 28 grudnia 2007 r.
Zdaniem komornika taka regulacja uszczupliła jego prawa majątkowe, a to jest niezgodne z zasadą sprawiedliwości społecznej określoną w ustawie zasadniczej.
Zdaniem skarżącego w tej sytuacji, gdy ustawodawca zamierza zwolnić niektóre grupy dłużników z kosztów egzekucyjnych, ciężar ponoszenia tych kosztów powinien być przerzucony na Skarb Państwa i to właśnie on powinien wyrównać komornikom szkodę wyrządzoną przez zmniejszenie ich opłaty przez sąd.
Ponadto przepisy te w ocenie komornika naruszały zasadę demokratycznego państwa prawnego. Pozwalały bowiem sądom w sposób całkowicie arbitralny obniżać opłaty egzekucyjne.

Przeciw nadużyciom

Trybunał Konstytucyjny po rozpoznaniu skargi konstytucyjnej komornika nie dopatrzył się niekonstytucyjności w zasadach obniżania opłaty egzekucyjnej przez sądy i uznał te przepisy za zgodne z zasadą sprawiedliwości społecznej.
– Tę fundamentalną zasadę należy rozumieć jako dążenie do równowagi i przeciwdziałanie formowaniu się uprzywilejowanej pozycji pewnych grup społecznych – wskazała sędzia sprawozdawca Maria Gintowt-Jankowicz.
Oceniając konstytucyjność kwestionowanego przepisu, nie można pomijać, że opłata ta jest obliczana i pobierana przez komornika. Jego samodzielność w określaniu jej wysokości nie może być niekontrolowana. A dodatkowe uprawnienie kontrolne sądu jest ograniczone do szczególnie uzasadnionych przypadków.
Komornicy powinni pracować w sądach? Czyli burza po etycznej ocenie zawodu komornika
Komornicy powinni pracować w sądach? Czyli burza po etycznej ocenie zawodu komornika

Zobacz również
Mechanizm ten – wskazali sędziowie TK – nie jest skierowany przeciwko komornikom, lecz ma na celu przeciwdziałanie nadużyciom.
– Celem przepisów nie jest gwarantowanie komornikom określonych dochodów. Właśnie uzyskiwanie przez komorników rażąco wysokich dochodów, nieodpowiadających nakładowi ich pracy, byłoby sprzeczne z zasadą sprawiedliwości społecznej – wskazała sędzia Maria Gintowt-Jankowicz.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 30 kwietnia 2012 r., sygn. akt SK 4/10.