Instytut Pamięci Narodowej będzie mógł składać nowe wnioski o uchylenie immunitetów sędziów stanu wojennego. Wynika to z projektu nowelizacji ustawy o ustroju sądów powszechnych.
Kto zajmował się projektem?
Projekt przygotowali senatorowie. Zgodnie z ich propozycją tylko jeśli wniosek o pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej nie spełnia formalnych wymagań, prezes sądu dyscyplinarnego będzie odmawiać przyjęcia pisma.
Za odmowną decyzję będzie przysługiwać zażalenie do sądu dyscyplinarnego.

Niejasne pojęcie

W nowych przepisach nie ma jednak już mowy o tym, że sędzia może nie przyjąć wniosku, gdy jest on „oczywiście bezzasadny”. Dotychczas jako „oczywiście bezzasadny” uważany był wniosek o uchylenie immunitetu w stosunku do sędziów, którzy orzekali kary na podstawie działających wstecz przepisów dekretu o stanie wojennym.
Sędzia dyscyplinarny pismo w takiej sprawie odrzucał bez analizowania. A to oznacza, że uchylenie immunitetu sędziom stanu wojennego jest w zasadzie niemożliwe. Zgodnie z projektem wniosek będzie można odrzucić tylko wtedy, gdy nie spełni on formalnych warunków.
– Za wcześnie jednak, by te warunki wymieniać. Komisja senacka prace nad projektem zamierza dopiero zacząć – mówi senator Andrzej Matusiewicz.

Stanowisko RPO

Przepisy ustawy o ustroju sądów powszechnych zakwestionował Trybunał Konstytucyjny.
Zgodnie z jego wyrokiem z 27 października 2010 roku (sygn. K 10/08) użycie określenia „oczywistej bezzasadności” w artykule mówiącym o uchyleniu immunitetu sędziowskiego jest sprzeczne z art. 2 konstytucji. Mówi on, że Polska jest krajem demokratycznym i obowiązują w niej zasady sprawiedliwości społecznej.
Tymczasem kwestionowany artykuł ustawy o ustroju sądów powszechnych, jak argumentował TK, uniemożliwia sędziemu dyscyplinarnemu indywidualną i rzetelną ocenę.
Wniosek o stwierdzenie niezgodności art. 80 par. 2 b ustawy o ustroju sądów powszechnych z ustawą zasadniczą wniósł do Trybunału Konstytucyjnego w 2008 roku rzecznik praw obywatelskich.
Apelował on w piśmie o uchylenie immunitetu sędziom, którzy orzekali kary na podstawie działających wstecz przepisów dekretu o stanie wojennym.