Jeżeli kobieta po rozwodzie znalazła się w ciężkiej sytuacji finansowej (niedostatku), może zażądać od byłego męża dostarczania alimentów na drodze sądowej. Taki obowiązek alimentacyjny spoczywa na nim pomimo żyjących krewnych kobiety.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy gwarantuje, że obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi po rozwiązaniu lub unieważnieniu małżeństwa albo po orzeczeniu separacji wyprzedza konieczność uiszczania alimentów przez jego krewnych.

Rodzice przed dziadkami

Zgodnie z obecnymi przepisami obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także wychowania, obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Istnieją jednak konkretne reguły, które decydują o kolejności, w której można domagać się alimentów od swoich bliskich. Przede wszystkim obowiązek taki obciąża zstępnych, czyli dzieci i wnuków przed wstępnymi, a więc rodzicami i dziadkami. W przypadku natomiast żyjących zarówno wstępnych, jak i rodzeństwa osoby pozostają- cej w potrzebie alimentami obciążeni będą ci pierwsi. Jeżeli jednak jest kilku zstępnych lub wstępnych, obciążona zostanie osoba najbliżej spokrewniona pod względem stopnia. W praktyce oznacza to, że alimenty będą spłacać rodzice, a nie dziadkowie potrzebującego. Krewnych w tym samym stopniu, a więc przykładowo rodzeństwo, obowiązek alimentacyjny obciąża w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym. Obowiązek alimentacyjny pozostającego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby, która byłaby wcześniej zobowiązana. Taka sama sytuacja istnieje wówczas, gdy osoba ta nie jest w stanie płacić alimentów lub uzyskanie od niej środków na czas jest niemożliwe bądź bardzo utrudnione.
Rodzice mają obowiązek dostarczania świadczeń alimentacyjnych wobec dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy uzyskiwane przez niego dochody wystarczają na pokrycie kosztów utrzymania i wychowania. Poza powyższym wypadkiem do świadczeń alimentacyjnych uprawniony jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.



Alimenty dla dziecka

Obowiązujące przepisy dopuszczają jednak możliwość uchylenia się rodziców od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem. Taki wyją- tek ma miejsce również wówczas, gdy dziecko nie dokłada starań w uzyskaniu możliwości samodzielnego utrzymania się. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Wysokość świadczeń

Zakres płaconych alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb danej osoby oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Należy jednak pamiętać, że nie będzie można się tłumaczyć złą sytuacją finansową, jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń osoba zobowiązana do ich spłaty zrzekła się bez ważnego powodu prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty. Takie same zasady stosuje się, jeżeli zobowiązany do zapłaty alimentów zrzekł się swojego zatrudnienia lub zmienił je na mniej zyskowne. Co więcej, świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego oraz świadczenia dla rodziny zastępczej nie wpływają na zakres obowiązku alimentacyjnego.
PRZYKŁAD
Alimentów nie można dochodzić przed sądem po upływie trzech lat
Należy pamiętać, że zgodnie z obowiązującymi przepisami roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem trzech lat. Niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty sąd uwzględni, zasądzając jednak odpowiednią sumę pieniężną. W uzasadnionych wypadkach możliwe jest także rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty. Obowiązek alimentacyjny nie przechodzi na spadkobierców zobowiązanego.
PODSTAWA PRAWNA
Art. 128 – 1441 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 1964 r. nr 9, poz. 59).