Jakie błędy popełniają najczęściej przedsiębiorcy przy składaniu corocznych oświadczeń o wartości sprzedaży alkoholu? Na co konkretnie są przeznaczane wpływy z tzw. kapslowego? Czy warto zastanowić się nad podwyżką ustawowych stałych limitów opłat za korzystanie z zezwoleń, które nie były zmieniane od wielu lat?
Joanna Grajter
Urząd Miasta Gdyni
31 stycznia mija termin składania przez przedsiębiorców oświadczeń o wartości sprzedaży napojów alkoholowych za 2009 rok oraz wnoszenia opłaty za korzystanie z zezwoleń w 2010 roku. Zgodnie bowiem z art. 18 ust. 12 pkt 5 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z 1982 roku, zezwolenia wygasa w przypadku niezłożenia oświadczenia lub niedokonania opłaty w wysokości określonej art. 11 1 ust. 2 i 5 w terminach, o których mowa w art. 11 1 ust. 7.
Ustawa w rygorystyczny sposób traktuje kwestię wygasania zezwoleń i nie przewiduje od regulacji zawartej w art. 18 ust. 12 żadnych wyjątków. Oznacza to, że nawet minimalne opóźnienie z wniesieniem opłaty nie może zapobiec skutkowi, o którym mowa w tym przepisie. Wymieniony termin jest terminem prawa materialnego, stąd nie może być przywracany przez organy administracji publicznej, a powody uchybienia terminowi są bez znaczenia. Organ administracji publicznej ma bezwzględny obowiązek stosowania wspomnianych wyżej przepisów prawa.
Staramy się jako samorząd zapobiec takim spóźnieniom przypominając komunikatami o zbliżającym się granicznym terminie składania oświadczeń i opłat. Komunikat publikujemy na stronie internetowej miasta, a także w cotygodniowym, bezpłatnym informatorze prezydenta i rady. Może dlatego udaje się właściwie wszystkim zainteresowanym zdążyć na czas.
W Gdyni przedsiębiorcy nie mają też problemów z wypełnianiem oświadczenia o wartości sprzedaży. Są to sporadyczne błędy rachunkowe dwóch – trzech przedsiębiorców w każdym roku. Z kolei jeśli chodzi o opłaty, to przedsiębiorcy mogą dokonać opłaty jednorazowo, a w przypadku kiedy ich zezwolenia utrzymują ważność przez cały rok kalendarzowy, mogą wnosić opłatę w trzech równych ratach do 31 stycznia, do 31 maja i do 30 września. W Gdyni większość przedsiębiorców wnosi całość jednorazowo.
Oddzielną kwestią jest wiarygodność oświadczeń. W przypadku przedstawienia fałszywych danych w oświadczeniu o wartości sprzedaży organ zezwalający cofa zezwolenie. W celu weryfikacji danych składanych przez przedsiębiorców istnieje możliwość wystąpienia do urzędów skarbowych z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli. Uprawienia gminy w tym zakresie szczegółowo nie są sprecyzowane. Byłoby lepiej, gdyby ustawodawca dokonał w tym względzie uściślenia kompetencji. Zgodnie z przepisami uzyskane kwoty, zwane popularnie kapslowym, przeznaczamy na realizację programów profilaktycznych dotyczących uzależnienia od alkoholu. Finansujemy z tych dochodów bowiem: działalność świetlic socjoterapeutycznych, dożywianie dzieci w szkołach, prowadzenie schroniska dla bezdomnych – uzależnionych od alkoholu, w którym otrzymują pomoc medyczną i socjalna, realizację programu FAS, terapię osób uzależnionych i współuzależnionych, w tym m.in. turnusy wakacyjne dla rodzin współuzależnionych, zajęcia edukacyjne w szkołach, profilaktykę przez sport adresowaną zarówno do młodzieży, jak i dorosłych. Gdyby limity zostały zwiększone, to moglibyśmy dożywiać większą niż dotychczas liczbę dzieci ze środowisk zagrożonych, przeznaczyć większe kwoty na realizację bardziej atrakcyjnych programów profilaktycznych w szkołach czy wreszcie – zwiększyć liczby osób objętych socjoterapią.