Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) przyznał byłym właścicielom nieruchomości sumę równą zaległym odsetkom, których wcześniej nie otrzymali.
Wyrok kończył sprawę zainicjowaną przez dwie skargi – pierwszą w 2011 r., drugą w 2013 r. W pierwszej wydał orzeczenie w listopadzie 2018 r., stwierdzając naruszenie art. 6 i 13 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (prawo do sądu i do skutecznego środka odwoławczego) i przyznając skarżącym zadośćuczynienie za szkody spowodowane przewlekłym postępowaniem w sprawie rekompensaty za wywłaszczenie.
Teraz ETPC wydał rozstrzygnięcie również w sprawie drugiej skargi. Tu spór dotyczył wysokości rekompensaty. Trybunał wskazał, że ma być ona ustalona na podstawie wartości nieruchomości z dnia jej przejęcia. Ta została w postępowaniu krajowym określona na 280 tys. zł, co nie było kwestionowane przez żadną ze stron. Sporne okazały się jednak kwestie potrąceń i odsetek.
Dawni właściciele domagali się 70 tys. zł odsetek. Starosta przyznał im ich tylko 17 tys. zł, pomniejszając należną kwotę o ok. 80 tys. zł, które właściciele byli winni urzędowi ze względu na różnicę wartości przy dawnej zamianie nieruchomości. W wyniku odwołania urząd zmienił decyzję i dopłacił różnicę (ok. 63 tys.) do podstawowej sumy odszkodowania. Stwierdził jednocześnie, że o wysokości odsetek rozstrzygnie w oddzielnej decyzji. Ta zapadła w styczniu 2020 r., ustalając wysokość odsetek na ok. 80 tys. zł. Jednak już w kwietniu br. została uchylona przez wojewodę, który przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia.
W międzyczasie sprawę rozpatrzył już jednak sąd w Strasburgu. Skarżący kwestionowali przed nim nie tylko wysokość odsetek, ale i zasadność potrącenia. Rząd twierdził, że skarga została wniesiona przedwcześnie, gdyż trwało jeszcze postępowanie krajowe. ETPC uznał jednak, że jej wniesienie jest uzasadnione ze względu na długi czas postępowania krajowego i możliwość upływu terminu, po którym rekompensata za wywłaszczenie się nie należy (25 lat).
Trybunał nie przychylił się też do argumentów dotyczących potrącenia, jako że w tym wypadku nie było związku między naruszeniem przez państwo konwencji a stratą majątkową poniesioną przez skarżących. Uznał jednak za zasadną wysokość odsetek obliczoną przez starostę, zasądzając kwotę 20 tys. euro na rzecz skarżących.

orzecznictwo

Wyrok ETPC z 7 lipca 2020 r., skargi nr 49725/11 i 79950/13.