Jakie teraz obowiązują przepisy. Co można robić, za co grozi mandat

Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii wdrożono pierwszy etap zmniejszania restrykcji. Doprecyzowano w nim również obowiązek zakrywania nosa i ust. Jakie są najważniejsze zmiany?

• Od 20 kwietnia osoby poniżej 13 roku życia (do tej pory do 18 roku życia) zobowiązane są do poruszania się pod opieką osób dorosłych. Oznacza to, że starsza młodzież może wychodzić z domu bez rodziców lub innego opiekuna.

• Rozporządzenie podaje też zasady dotyczące liczby osób, które jednocześnie mogą przebywać np. w placówkach handlowych, na stacjach i targowiskach, a także na poczcie. Do mniejszych sklepów (poniżej 100 m2) mogą wejść maksymalnie w przeliczeniu 4 osoby na 1 kasę. Jeżeli więc w danym punkcie handlowym mamy 2 kasy to może w nim przebywać maksymalnie 8 klientów. W przypadku zaś sklepów wielkopowierzchniowych (powyżej 100 m2) mogą się w nim znajdować w przeliczeniu 1 osoba na 15m2. Przykładowo więc w sklepie o powierzchni 150 m2 może przebywać jednocześnie nie więcej niż 10 klientów. Nadal obowiązują godziny dla seniorów (10-12), w których tylko oni będą mogli korzystać z ww. usług.

• Zmieniono również limit osób, które mogą uczestniczyć w trakcie sprawowania kultu religijnego (np. w kościele). Od 20 kwietnia wynosi on 1 osobę na 15 m2. Natomiast podczas pogrzebu na cmentarzu będzie mogło się znajdować nie więcej niż 50 uczestników (z wyłączeniem osób sprawujących kult religijny dokonujących pochówku lub zatrudnionych przez zakład lub dom pogrzebowy).

Jedną z najważniejszych zmian jest jednak zniesienie zakazu przemieszczania się tylko w określonym celu. Co to oznacza w praktyce? – Od 20 kwietnia nikt nie ma prawa pytać nas o cel przemieszczania się – tłumaczy dr Mikołaj Małecki.

Rozporządzenie utrzymuje zakaz zgromadzeń. W mocy będzie też m.in. zakaz korzystania z ogrodów zoologicznych, placów zabaw oraz ogrodów jordanowskich, w części w jakiej ten ogród ma plac zabaw lub urządzenia przeznaczone do zabawy dzieci. Otworzono natomiast lasy, parki i bulwary.

Doprecyzowano również obowiązek zakrywania nosa i ust w miejscach ogólnodostępnych. I tak np. nie musimy zakładać maseczki w samochodzie jeżeli podróżujemy w nim sami lub z osobą, z którą wspólnie zamieszkujemy. Jeżeli już jednak będziemy podróżować np. ze znajomym to z zakrytymi ustami i nosem.

O odpowiedź na najczęściej zadawane pytania poprosiliśmy więc dra. Mikołaja Małeckiego z Katedry Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, autora bloga „Dogmaty Karnisty”.

Czy otwarcie parków, lasów, bulwarów oznacza, że możemy tam chodzić (w maseczkach)? W praktyce będzie bowiem bardzo ciężko zachować wymaganą odległość 2 m. Na bulwarach zapewne będzie tłum ludzi. Czy policja w takich okolicznościach może karać spacerowiczów mandatem?

Otwarcie lasów oznacza, że można tam chodzić i przebywać. Obowiązek noszenia maseczki nie obowiązuje tylko w lasach, zatem na bulwarach czy w miejskich parkach musimy zasłaniać twarz. Wiąże nas też obowiązek zachowania dystansu 2 metrów w przestrzeni publicznej. Za niezachowanie dystansu grozi mandat na podstawie art. 54 k.w. albo kara pieniężna od 5000-30.000 zł.

W rozporządzeniu są wskazane wyjątki – kto nie musi nosić maseczek. Jak udowodnić, że ktoś faktycznie ma przeciwwskazania medyczne do jej stosowania (np. astma)? Czy policja ma prawo pytać o takie szczegóły? Czy powinniśmy nosić ze sobą dokumentację medyczną lekarską?

Nie ma obowiązku posiadania dokumentacji medycznej. "Okazanie orzeczenia lub zaświadczenia w tym zakresie nie jest wymagane;" policjant powinien oprzeć się na naszym oświadczeniu, a jeżeli ma wątpliwości, może skierować sprawę do sądu.

Czy osoba biegająca lub jadąca na rowerze musi mieć maseczkę?

Tak, maseczki są obowiązkowe w miejscach ogólnodostępnych. Nakaz nie dotyczy lasów, zatem jadąc na rowerze lub biegając w lesie nie musimy mieć zasłoniętej twarzy.

Czy sklep albo kierowca autobusu może odmówić obsłużenia osoby bez maseczki?

Zgodnie z ogólnymi przepisami rozporządzenia, mamy obowiązek zasłaniać twarz w miejscach ogólnodostępnych. W sklepach czy komunikacji miejskiej zagrożenie zakażeniem jest o wiele wyższe niż na otwartej przestrzeni. Kierowca może odmówić wejścia do autobusu osoby, która nie podporządkowuje się przepisom.

Czy należy nosić maseczkę w kościele? Co w sytuacji kiedy musimy ją zdjąć np. przy przyjmowaniu komunii? Czy dojdzie wtedy to złamania przepisów rozporządzenia?

Kościół to miejsce ogólnodostępne, zatem wiąże nas obowiązek noszenia maseczki. Wyjątek dotyczy tylko kapłana ("duchownego sprawującego kult religijny, w tym czynności lub obrzędy religijne, a w przypadku braku duchownego – innej osoby sprawującej kult religijny, podczas jego sprawowania;").

Z uwagi na kontekst społeczny i zasady współżycia społecznego, zdjęcie zakrycia twarzy na czas przyjęcia komunii nie jest naruszeniem zakazu. Należy jednak zachować inne restrykcje, w tym 2-metrowy odstęp między ludźmi.

Czy robotnicy na placu budowy powinni nosić maseczki? W praktyce często ciężko będzie zachować 2 m odstępu. Jaki jest tu obowiązek pracodawcy/kierownika budowy w tym zakresie?

Teoretycznie robotnicy muszą nosić maseczki. Chyba że wejdzie w grę wyjątek opisany jako : "osoby wykonującej czynności zawodowe, służbowe lub zarobkowe w budynkach, zakładach, obiektach, placówkach i targowiskach (straganach)". Na zewnątrz budynku maseczka jest wymagana.

Natomiast inaczej należy podejść do obowiązku zachowania 2 m odstępu w ramach czynności zawodowych. Uważam, że obowiązek odstępu dotyczy czynności przemieszczania się z miejsca na miejsce, a nie wykonywania działań zawodowych,w ramach których niezbędne jest skrócenie dystansu, także z uwagi na kwestie bezpieczeństwa związanego ze specyfiką pracy. Nie wynika to jednak wprost z rozporządzenia.

Czy otwarcie lasów i parków oznacza, że możemy się spotykać w innymi osobami i uprawiać sporty zespołowe, np. grać w piłkę nożną?

Możemy przebywać w lasach i parkach, na bulwarach - za wyjątkiem placów zabaw i ogródków. Ale to nie oznacza, że możemy się spotykać czy gromadzić, to nadal jest zakazane. Zatem gry zespołowe są niedozwolone, szczególnie że dochodziłoby w ich trakcie również do naruszenie nakazu zachowania 2m odstępu miedzy osobami. W praktyce - nie ma wątpliwości, że dozwolone są aktywności sportowe, ale w pojedynkę.