Subskrybuj nas na Youtube
Pracownik jednego z naszych sklepów sprzedał nieletniemu piwo, co skutkowało interwencją policji i skierowaniem sprawy do sądu. Zrobił to, choć w przyjętym przez firmę wewnętrznym regulaminie dla pracowników wyraźnie wskazano zakaz takiej sprzedaży. Działamy w postaci spółki jawnej. Czy jest ryzyko poniesienia odpowiedzialności karnej – nas jako wspólników – za tę osobę, m.in. z racji nadzoru nad nią?
Sprzedaż alkoholu nieletnim jest zakazana. Przesądza o tym art. 15 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi (dalej: u.w.t.p.a.), z którego wynika, że zabrania się sprzedaży i podawania napojów alkoholowych:
1) osobom, których zachowanie wskazuje, że znajdują się w stanie nietrzeźwości;
2) osobom do lat 18;
3) na kredyt lub pod zastaw.
Z tą regulacją pozostaje w związku art. 43 u.w.t.p.a. wprowadzający sankcje za złamanie powyższych przepisów. Stanowi on, że kto sprzedaje lub podaje napoje alkoholowe w przypadkach, kiedy jest to zabronione albo bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom, podlega grzywnie. Z kolei w ust. 2 postanowiono, że tej samej karze podlega kierownik zakładu handlowego lub gastronomicznego, który nie dopełnia obowiązku nadzoru i przez to dopuszcza do popełnienia w tym zakładzie przestępstwa określonego w ust. 1.
Zatem z ww. regulacji prawnych wynika wprost, że odpowiedzialność karną za sprzedaż nieletniemu alkoholu może ponosić zarówno pracownik spółki jawnej, jak i osoba – wspólnik (właściciel) – nadzorująca pracę owego pracownika. W tym miejscu trzeba dodać, że zgodnie z art. 22 kodeksu spółek handlowych spółka jawna jest to spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem – solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem art. 31. Przykładowo w wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 9 września 2014 r. (sygn. akt I ACa 902/13) wskazano wyraźnie, że: „Wspólnik spółki jawnej odpowiada zatem solidarnie wraz ze spółką za zobowiązania spółki wynikające z zewnętrznych stosunków”.
Skoro jednak w opisanej sytuacji ustalone reguły wewnętrzne sprzedaży, należy uznać, że wspólnicy dochowali nadzoru nad sprzedażą alkoholu. Zatem trudno mówić o ich odpowiedzialności karnej z racji nadzoru ad osobą, która się do nich nie zastosowała. Pomocne w ocenie podanego stanu faktycznego może być również stanowisko zawarte w wyroku Sądu Rejonowego w Brzezinach z 19 lipca 2017 r. (sygn. akt II K 484/16). W stanie faktycznym tej sprawy status oskarżonego posiadał pracownik sklepu i to pomimo tego, że na terenie sklepu przebywał właściciel, czyli osoba nadzorująca jego pracę. Sąd uznał, że czyn tego pracownika wypełnia znamiona ww. art. 43 ust. 1 ustawy, jednak zastosował mechanizm łagodzący odpowiedzialność, bowiem warunkowo umorzył postępowanie karne na okres próby. Natomiast osoba nadzorująca występowała w tej sprawie w charakterze świadka, nie mając rzecz jasna statusu osoby oskarżonej.
Zatem w opisanej sytuacji jedyną osobą, która może ponieść odpowiedzialność karną w trybie u.w.t.p.a., będzie pracownik spółki jawnej. Trudno bowiem przypisać taką odpowiedzialność wspólnikom, skoro określili jednoznaczne reguły postępowania przy sprzedaży alkoholu. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że brak przesłanek do przypisania odpowiedzialności karnej wspólnikom spółki z racji nadzoru nie oznacza, że brak jest ryzyka gospodarczego związanego z utratą zezwolenia na sprzedaż alkoholu. Potwierdzeniem tej tezy jest choćby stanowisko wynikające z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 3 czerwca 2014 r. (sygn. akt Ii SA/Op 177/14), gdzie stwierdzono, że: „Dla ustalenia odpowiedzialności administracyjnej przedsiębiorcy nie ma znaczenia wina sprzedawcy, nie jest też ważne, czy przedsiębiorca miał świadomość, że dokonuje sprzedaży napoju alkoholowego osobie nieletniej, jak też, czy dokonał sprzedaży osobiście, czy przez zatrudnionego pracownika, na którego działanie nie miał wpływu w momencie dokonywania sprzedaży i w końcu nie ma znaczenia ewentualny aspekt ekonomiczny. Ryzyko ewentualnej utraty zezwolenia na obrót napojami alkoholowymi obciążą wyłącznie przedsiębiorcę”.
Podstawa prawna
•art. 43 ust. 1 i 2 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2277)
