Subskrybuj nas na Youtube
Ekspercka opinia połączona jest z apelem do prezydenta Andrzeja Dudy o zawetowanie niniejszej ustawy. Jak stwierdzają naukowcy, jeśli wejdzie ona w życie w takiej formie, stanowić będzie zagrożenie „dla funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości i bezpieczeństwa prawnego obywateli”. Na co szczególnie zwracają uwagę eksperci? Wysuwane wobec nowelizacji zarzuty zostały przedstawione w kilku punktach.
1. Uchwalenie ustawy nastąpiło z rażącym naruszeniem konstytucyjnych standardów w zakresie trybu dokonywania zmian w Kodeksie karnym oraz przyjęcia poprawek Senatu, wykraczających poza zakres ustawy uchwalonej przez Sejm, co może prowadzić do kwestionowania tego trybu przez strony procesowe oraz sądy przed organami uprawnionymi do badania tego naruszenia.
Zdaniem ekspertów, efektem takiego procedowania może być zawieszenie wielu postępowań dotyczących najpoważniejszych przestępstw, a w przypadku stwierdzenia naruszenia trybu uchwalenia tej ustawy, także wznowienie postępowań zakończonych prawomocnymi wyrokami.
"Chaos prawny, jaki byłby efektem stwierdzenia naruszenia 2 trybu uchwalenia opiniowanej nowelizacji, trudny jest do wyobrażenia, mając na uwadze zakres zmian wprowadzonych do Kodeksu karnego” – czytamy w piśmie do Andrzeja Dudy.
2. Ustawa wprowadza do polskiego porządku prawnego bezwzględne dożywotnie pozbawienie wolności, co jest sprzeczne z art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz art. 40 i art. 41 ust. 4 Konstytucji RP.
3. Po wejściu w życie ustawy w przypadku wydania wyroku łącznego może zajść konieczność zredukowania wymiaru kary pozbawienia wolności wobec sprawców skazanych na kary 25 lat pozbawienia wolności, co wynika z braku odpowiednich regulacji intertemporalnych i przejściowych oraz automatycznego przekształcania prawomocnej kary 25 lat pozbawienia wolności w terminową karę pozbawienia wolności.
4. Zawarte w ustawie przepisy przejściowe zezwalają na wymierzenie sprawcy surowszej kary łącznej niż ta, którą można by mu było wymierzyć według przepisów obowiązujących w czasie popełnienia czynów zabronionych, co stanowi naruszenie konstytucyjnej zasady lex severior poenali retro non agit oraz jest sprzeczne z art. 7 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Stosowanie tej zasady do orzekania kary łącznej znajduje potwierdzenie w ugruntowanym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego.
5. Brak przepisów przejściowych i intertemporalnych doprowadzi w momencie wejścia w życie ustawy do konieczności przekazywania wielu spraw pomiędzy sądami okręgowymi i rejonowymi, z uwagi na zmianę właściwości tych sądów, spowodowaną modyfikacją ustawowych zagrożeń za poszczególne typy czynów zabronionych oraz wprowadzeniem nowych typów kwalifikowanych. Może to spowodować konieczność prowadzenia procesów od początku, co z kolei grozi przedawnieniem karalności szeregu przestępstw.
6. Uchwalona ustawa zawiera szereg sprzeczności i luk uniemożliwiających racjonalne stosowanie przepisów Kodeksu karnego. Wyjaśnianie pojawiających się w związku z tym wątpliwości prawnych będzie prowadzić do znacznego spowolnienia postępowań karnych, niejednolitości orzecznictwa oraz błędów interpretacyjnych wymagających korekty przez sądy wyższych instancji.