57 tys. próśb o interwencję otrzymał w 2018 r. RPO. Prawie połowa z nich dotyczyła spraw nowych.
Tradycyjnie największa liczba skarg była związana z funkcjonowaniem wymiaru sprawiedliwości. Wiele osób domagało się wniesienia kasacji, skarg kasacyjnych oraz skarg nadzwyczajnych, wskazując na błędne, niesprawiedliwe i niezrozumiałe rozstrzygnięcia. Oprócz tego często sygnalizowanym problemem była także przewlekłość postępowań (nierzadko wynikająca z długotrwałego oczekiwania na czynności biegłych), brak dostępu do adwokata czy trudności związane z egzekucją długów.
Drugą kategorią najczęściej powtarzających się zagadnień były te związane z konfliktami rodzinnymi. Chodzi m.in. o spory na tle praw do opieki nad dziećmi i o prawo do kontaktów, kwestie przemocy w rodzinie czy alimenty.
– Ojcowie coraz wyraźniej zgłaszali potrzebę częstszych kontaktów z dziećmi także po rozpadzie małżeństwa. Tradycyjne podejście sądów rodzinnych do ról opiekuńczych i zawodowych przysparza ludziom coraz więcej kłopotów – czytamy w raporcie podsumowującym działania RPO w 2018 r.
Innym tematem zgłaszanym przez rodziców były skutki reformy szkolnictwa oraz kwestie dowozu dzieci do szkół, zwłaszcza w kontekście wykluczenia transportowego.
Duża grupa pism zawierała skargi na działalność organów rentowych i emerytalnych lub dotyczyła ustawy dezubekizacyjnej powodującej obniżenie świadczeń osobom pracującym w strukturach podległych MSW przed 1990 r.
Ciągle żywym problemem są też nierozwiązane do tej pory bolączki niepełnosprawnych – wadliwie działający system orzecznictwa o niepełnosprawności, kłopoty osób poruszających się na wózkach czy o kulach podczas przejazdów koleją, odmowy uwzględnienia prawa do zniżek etc.
– Dość często były także zgłaszane problemy z dostępem do usług medycznych i niedziałaniem programu leczenia osób przewlekle chorych. Coraz wyraźniej uwydatnia się też problem braku równego w skali kraju dostępu do służby zdrowia, a także jej niewydolności oraz niedostosowania do potrzeb wielu grup pacjentów. Wiele nowoczesnych leków nie jest nadal refundowanych – zwraca uwagę RRO.
Oprócz tego obywatele zwracali uwagę rzecznika na trwającą od lata zapaść mieszkalnictwa komunalnego, w tym zły stan techniczny lokali i zbyt długi czas oczekiwania na lokale socjalne.
Coraz częściej podnoszono sprawy z zakresu praw konsumenta, w szczególności dotyczące nieuczciwych praktyk zawierania umów na specjalnie organizowanych spotkaniach lub na odległość przez telefon. Pokazują one, że osoby starsze nadal nie są dostatecznie chronione.
Rzecznik zaczął też otrzymywać wnioski o wniesienie skargi nadzwyczajnej w sprawach frankowiczów.
Ponadto nasiliły się prośby związane z ochroną środowiska – dotyczące narastającego problemu smogu, uciążliwego odoru i hałasu. W 2018 r. powracały też tematy farm wiatrowych oraz nieprawidłowości przy budowaniu linii wysokiego napięcia czy dróg. Jednym z gorących tematów zgłaszanych w 2018 r. była wycinka Puszczy Białowieskiej.
Oprócz tego, jak czytamy w dorocznym raporcie, tradycyjnie wiele spraw kierowanych do rzecznika dotyczyło niewłaściwego zachowania funkcjonariuszy policji oraz sytuacji w więzieniach, w tym braku odpowiedniej opieki medycznej, niewłaściwego traktowania przez funkcjonariuszy Służby Więziennej czy złych warunków bytowych w zakładach zamkniętych.