Stołeczni urzędnicy uzyskają większe możliwości blokowania zwrotu całych budynków na rzecz ich byłych właścicieli. W praktyce pozwoli to lepiej chronić przed eksmisją lokatorów mieszkających w kamienicach, o które trwa walka w postępowaniach dekretowych.
To główna idea stojąca za projektem nowelizacji przepisów o gospodarce nieruchomościami złożonej w piątek przez posłów Prawa i Sprawiedliwości.
– Jest kilka tysięcy spraw w toku. Chcemy zabezpieczyć sytuację osób, które jeszcze nie zostały wyrzucone z mieszkań, ale w obecnym stanie prawnym istnieje takie ryzyko – mówił niedawno na łamach DGP Patryk Jaki, wiceminister sprawiedliwości i przewodniczący komisji weryfikacyjnej do spraw reprywatyzacji.
Projekt PiS przewiduje rozszerzenie katalogu przesłanek do wydawania decyzji o odmowie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego na rzecz poprzedniego właściciela nieruchomości. Obecnie jest to możliwe m.in. z powodu przeznaczenia lub wykorzystywania działki na cele publiczne, sprzedaż bądź oddanie jej w użytkowanie osobom trzecim czy ze względu na brak możliwości dokonania zgodnego z prawem i ładem przestrzennym podziału nieruchomości będącej przedmiotem roszczeń.
Po zmianach władze miasta miałyby też prawo odmówić ustanowienia prawa użytkowania wieczystego na rzecz dekretowca, jeśli w budynku mieszka lokator w rozumieniu ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1234 ze zm.). Podobna decyzja będzie mogła zapaść, gdyby okazało się, że uprawniony nie jest w stanie ponieść kosztów utrzymania zabytkowej nieruchomości, gdy ma ona szczególne znaczenie dla nauki lub kultury narodowej, a także w sytuacji, gdy działka stanowi część kompleksu wypoczynkowego lub rekreacyjnego albo terenów zieleni.
Pozostałe zmiany, które znalazły się w projekcie nowelizacji, zmierzają głównie do usprawnienia pracy komisji weryfikacyjnej. Jedna z najważniejszych dotyczy przepisu, zgodnie z którym speckomisja może w swojej decyzji nakazać gminie przejęcie zarządu warszawską nieruchomością bądź jej częścią. Jak pokazują dotychczasowe doświadczenia, w wielu przypadkach okazało się to trudne, bo zarządcy nieruchomości nie chcieli jej wydać, a miasto mówiło, że nie ma takiej możliwości. PiS proponuje więc, aby z mocy prawa powstał obowiązek gminy lub Skarbu Państwa przejęcia zarządu, a z kolei osoba, której dotyczy decyzja reprywatyzacyjna (alternatywnie jej spadkobierca lub zarządca), miała obowiązek niezwłocznego wydania nieruchomości. Łatwiej będzie także o uchylenie postanowienia o wpisie ostrzeżenia o postępowaniu toczącym się przed komisją weryfikacyjną (stanie się to możliwe na etapie czynności sprawdzających). Obecnie takie ostrzeżenie skutecznie odstrasza potencjalnych nabywców takiej nieruchomości czy banki, które miały udzielić kredyt na jej zakup.
Sam skład komisji weryfikacyjnej ma ulec uszczupleniu. W przyszłości ma w niej zasiadać – obok przewodniczącego – od pięciu do ośmiu członków.
Etap legislacyjny
Projekt wniesiony do Sejmu
