Ryszard Piotrowski: Trybunał Konstytucyjny sam w 2015 r. zastosował zabezpieczenie właśnie na podstawie 755 k.p.c.
ikona lupy />
Dr hab. Ryszard Piotrowski, konstytucjonalista z Uniwersytetu Warszawskiego / Dziennik Gazeta Prawna
Prokurator generalny skierował do Trybunału Konstytucyjnego wniosek kwestionujący takie rozumienie art. 755 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego, które umożliwiło Sądowi Najwyższemu udzielenie zabezpieczenia w postaci zawieszenia stosowania niektórych przepisów ustawy o SN do czasu rozstrzygnięcia przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jak i interpretację art. 267 Traktatu o Funkcjonowaniu UE.
Wniosek dotyczy więc kwestii, które były przedmiotem rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny. TK w swoim czasie dopuścił zarówno interpretację art. 755 k.p.c. pozwalającą na stosowanie zabezpieczenia, jak też stwierdził zgodność z konstytucją Traktatu o funkcjonowaniu UE. Przypomnę tylko, że w 2015 r. podczas konfliktu wokół TK organ ten przychylił się do wniosku grupy posłów o zabezpieczenie w postaci powstrzymania się przez Sejm od dokonywania wyboru nowych sędziów Trybunału Konstytucyjnego do czasu, gdy ten nie oceni konstytucyjności przepisów wygaszających kadencję poprzedników. Wtedy – mam tu na myśli postanowienia z 30 listopada 2015 r. wydane w sprawie o sygn. akt K34/15 – TK w pełnym składzie zastosował zabezpieczenie właśnie na podstawie 755 k.p.c. Nawiasem mówiąc, nieskutecznie, bo Sejm się do tej decyzji nie zastosował. Dokonał wyboru nowych sędziów, a w noc przed wydaniem wyroku w tej sprawie prezydent przyjął ślubowanie.
Jednak w tamtej sprawie art. 755 k.p.c. nie był przedmiotem kontroli TK, lecz stanowił podstawę decyzji merytorycznej. Czy możemy zatem mówić o tym, że konstytucyjność tego przepisu w tym zakresie była badana?
Gdyby TK uważał, że taka interpretacja art. 755 k.p.c. nie jest możliwa, wówczas nie mógłby wydać takiego postanowienia. Jeżeli przyjął takie rozumienie tego przepisu, które umożliwia zabezpieczenie, to tym samym uznał, że jest to zgodne z konstytucją. Teraz, jak rozumiem, prokurator generalny chce, by taka interpretacja, która umożliwiła Sądowi Najwyższemu wydanie zabezpieczenia na podstawie art. 755 k.p.c., została uznana za niezgodną z konstytucją. Innymi słowy, będzie chciał doprowadzić do zmiany dotychczasowego stanowiska w tej sprawie, czyli by trybunał zjadł własny język.
Skoro TK wypowiadał się w tej kwestii, to możliwe jest umorzenie postępowania?
Istnieje taka możliwość, jednak pamiętajmy, że rozmawiamy w sytuacji, gdy znamy bardzo ogólne zapowiedzi prokuratora generalnego, a nie wiemy nic na temat ani petitum wniosku, ani jego uzasadnienia. Wszystko zależy więc od tego, jakie wzorce kontroli wskaże wnioskodawca oraz jak uzasadni swój wniosek. Niemniej jednak, moim zdaniem, nawet gdyby TK uznał, że należy rozpatrzyć sprawę merytorycznie, to wówczas to zagadnienie powinno być przedmiotem obrad pełnego składu TK, właśnie ze względu na wcześniejsze judykaty w tej sprawie. Poza tym, z punktu widzenia celów, jakie zapewne przyświecają PG, mógłby to być wyrok aplikacyjny, stwierdzający, że to postanowienie SN jest niezgodne z konstytucją.