Sędzia ma prawo zmienić nawet prawomocne postanowienie komornika w sprawie nieprawidłowego ustalenia opłat egzekucyjnych – potwierdził po raz kolejny Sąd Najwyższy.

Źródłem sprawy było orzeczenie nadzorcze sądu rejonowego w P. Dotyczyło ono postanowienia komornika sądowego, który określając opłatę za wykonane czynności egzekucyjne, doliczył on do niej VAT, do czego nie miał prawa. Opłaty się jednak uprawomocniły, bo żadna ze stron postępowania nie wniosła zażalenia na postanowienie o kosztach egzekucyjnych.
Po stwierdzeniu, że komornik nieprawidłowo naliczył opłaty, Sąd Rejonowy w P. wydał postanowienie naliczające je ponownie, znosząc tym samym wcześniejsze, prawomocne już, postanowienie komornika. Zgodnie z art. 759 par. 2 kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.) sąd może bowiem z urzędu wydawać komornikowi zarządzenia zmierzające do zapewnienia należytego wykonania egzekucji oraz usuwać spostrzeżone uchybienia.
Z rozstrzygnięciem tym nie zgodził się komornik, który złożył na nie zażalenie, podnosząc w nim, że doliczenie VAT było prawidłowe, bo znajdowało oparcie w ustawie o podatku od towarów i usług. Rozpoznający to zażalenie sąd okręgowy w P. uznał, że w sprawie istnieje poważny problem prawny dotyczący kwestii dopuszczalności zmiany przez sąd prawomocnego i wykonanego już postanowienia komornika w celu usunięcia uchybienia, jakim było doliczenie do opłaty egzekucyjnej podatku od towarów i usług. Skierował więc pytanie prawne do Sądu Najwyższego.
Sąd Najwyższy uznał, że nie ma tu żadnego problemu prawnego i odmówił odpowiedzi. Pytający sąd nie kwestionował bowiem tego, że VAT został naliczony niezgodnie z przepisami. Natomiast w przedstawionej do rozstrzygnięcia kwestii SN już wypowiedział się w uchwale z 19 kwietnia 2007 r. (sygn. akt III CZP 16/07). Stwierdził w niej wprost, że sąd może na podstawie art. 759 par. 2 k.p.c. z urzędu zmienić prawomocne postanowienie komornika, którym wadliwie ustalono wysokość opłaty egzekucyjnej.
– Sąd może stosować nadzór judykacyjny także po prawomocnym zakończeniu postępowania egzekucyjnego. Ta zasada się nie zmieniła i nie ma potrzeby odstępowania od dotychczasowej linii orzeczniczej – stwierdził w konkluzji sędzia Krzysztof Strzelczyk.
Najnowsza ustawa o komornikach sądowych z 22 marca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 771), która będzie obowiązywać od przyszłego roku, jeszcze wzmacnia powyższe zasady. Do obecnie obowiązującego art. 759 par. 2 k.p.c. dodaje bowiem drugie zdanie, zgodnie z którym ocena prawna wyrażona przez sąd w ramach wydanych zarządzeń jest wiążąca dla komornika. W praktyce znacząco to utrudni, jeżeli wręcz nie uniemożliwi, odwoływanie się od zarządzeń i postanowień sądowych.
Nowy par. 3 dodany do art. 759 k.p.c. nakłada też na komorników dodatkowy obowiązek. Na żądanie sądu będą musieli składać sprawozdania z czynności podjętych w wyniku zarządzeń sądowych korygujących czynności komornicze.

orzecznictwo

Postanowienie Sądu Najwyższego z 10 sierpnia 2018 r. sygn. akt III CZP 28/18. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia