Subskrybuj nas na Youtube
Pierwsza to komisja ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie. Jej główne zadania skupiają się na czuwaniu w dniu wyborów nad przestrzeganiem prawa wyborczego w miejscu i czasie głosowania. Drugą zaś jest komisja ds.ustalenia wyników głosowania w obwodzie. Jej główny obowiązek to rozstrzyganie wyników głosowania, podanie ich do publicznej wiadomości oraz przesłanie wyników do właściwej komisji wyborczej. W zmienionym art. 182 kodeksu wyborczego postanowiono, że członków obwodowych komisji wyborczych powołuje komisarz wyborczy. Następuje to najpóźniej na 21 dni przed elekcją. Dotychczas członków komisji wyznaczała – w przypadku wyborów do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz wyborów wójtów – właściwa terytorialna komisja wyborcza. Kandydatów na członków komisji w wyborach samorządowych można zgłosić najpóźniej w 30. dniu przed dniem wyborów. Kandydat na członka obwodowej komisji wyborczej może zostać zgłoszony do komisji na obszarze województwa, w którym mieszka na stałe. Dotychczas kandydatami mogły być tylko osoby ujęte w stałym rejestrze wyborców danej gminy. W składzie każdej z tych dwóch komisji ma być 9 osób. Inne zasady odnoszą się do komisji wyborczych w odrębnych obwodach do głosowania (np. w szpitalach, zakładach karnych) – tam członków komisji wyborczych będzie 6 (w całym kraju takich komisji jest ok. 2000).
Kandydat na członka obwodowej komisji wyborczej powinien spełnić wiele wymogów. Musi mieć prawo do wybierania. Nie może kandydować w wyborach, pełnić funkcji komisarza wyborczego, pełnomocnika komitetu, urzędnika wyborczego lub męża zaufania. Wykluczone jest powołanie na członka komisji kogoś, kto jest w bliskich relacjach z kandydatem w wyborach, a więc jego małżonka, wstępnego, zstępnego, brata czy siostry, małżonka zstępnego lub przysposobionego albo pozostającego z nim w stosunku przysposobienia. Komisje obwodowe są powoływane przez komisarzy wyborczych spośród kandydatów zgłoszonych przez pełnomocników wyborczych komitetów wyborczych lub upoważnione przez nie osoby. Komentowana nowelizacja wprowadziła regulację, zgodnie z którą przy obsadzie miejsc w komisjach wyraźnie uprzywilejowane będą komitety wyborcze utworzone przez partie polityczne bądź koalicje partii politycznych, z których list w ostatnich wyborach wybrano radnych do sejmiku województwa lub posłów do Sejmu. Te komitety będą mogły obsadzić aż 6 miejsc w każdej komisji, pozostałe komitety – tylko 3. Gdyby kandydatów na członków komisji brakowało (nie będzie ich 9), kodeks wyborczy wskazuje, że komisja musi składać się z minimum 5 osób. Jeśli kandydatów będzie więcej, zostaną wybrani w drodze losowania.
W dalszej kolejności omawiamy przepisy regulujące funkcjonowanie Krajowego Biura Wyborczego. Tu najważniejsza zmiana dotyczy zasad powoływania szefa tego urzędu. Zgodnie z nową regulacją minister właściwy do spraw wewnętrznych (po zasięgnięciu opinii szefa Kancelarii Sejmu, szefa Kancelarii Senatu oraz szefa Kancelarii Prezydenta) przedstawia Państwowej Komisji Wyborczej trzech kandydatów. W przypadku uzasadnionych zastrzeżeń do przedstawionych kandydatów PKW powinna niezwłocznie poinformować o tym ww. ministra, który wskazuje (w tym samym trybie) dwóch nowych kandydatów. Ustawa zawiera jednak bardzo ważne ograniczenie – w przypadku niepowołania przez PKW nowego szefa KBW we wskazanym terminie 30 dni powołuje go niezwłocznie minister.
Komentowana nowelizacja kodeksu wyborczego wprowadziła poważne zmiany w strukturze administracji wyborczej. Dotyczy to również najniższych szczebli administracji, która zajmuje się organizacją wyborów w gminach. Zgodnie z nowymi przepisami przewiduje się powołanie w każdej gminie urzędników wyborczych, którzy utworzą korpus urzędników wyborczych. Do ich zadań należeć będzie przede wszystkim zapewnienie sprawnego funkcjonowania obwodowych komisji wyborczych. Chodzi m.in. o: przygotowanie wyborów w obwodowych komisjach wyborczych i nadzór nad ich przebiegiem, organizowanie i prowadzenie szkoleń dla członków komisji, dostarczenie kart do głosowania właściwym komisjom. W tej części komentarza przedstawiamy także niektóre zmiany wynikające z ostatniej nowelizacji kodeksu wyborczego z 15 czerwca 2018 r. Została ona już opublikowana w Dzienniku Ustaw (poz. 1349) i wejdzie w życie 20 lipca 2018 r.
TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI – baza publikacji
Dotychczas w tygodniku Samorząd i Administracja komentowaliśmy ustawy:
• z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
• z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej
• z 22 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych
• z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
• z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy
• z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (chodzi o program 500+)
• z 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw
• z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej
• z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
• z 14 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki oraz ustawy o zmianie ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.