Subskrybuj nas na Youtube
Na początku czwartej części komentarza opisujemy zmianę definicji agitacji wyborczej. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 105 par. 1 kodeksu wyborczego (dalej: k.w.) agitacją wyborczą jest publiczne nakłanianie lub zachęcanie do głosowania w określony sposób, w tym w szczególności do głosowania na kandydata określonego komitetu wyborczego.
Wyjaśnienia sensu tego przepisu próżno szukać w uzasadnieniu do projektu nowelizacji k.w. Podczas prac parlamentarnych potrzebę zmiany wytłumaczył przedstawiciel wnioskodawców – poseł PiS Marcin Horała. Wskazał on, że w dotychczasowym brzmieniu art. 105 par. 1 k.w. było sformułowanie „do głosowania w określony sposób lub do głosowania na kandydata określonego komitetu wyborczego”, a więc pomiędzy tymi dwoma sformułowaniami była budowana alternatywa, podczas gdy ewidentnie nakłanianie do głosowania na kandydata określonego komitetu jest też nakłanianiem do głosowania w określony sposób. Nie są to dwa warianty alternatywne, tylko jeden mieści się w drugim.Stąd propozycja zamiany na wyrażenie „w szczególności”.
Jak nie wolno prowadzić agitacji wyborczej
Ponadto omówione zostaną zakazane formy agitacji wyborczej, określone w dodanym art. 108a k.w. Chodzi o organizowanie loterii fantowych, innego rodzaju gier losowych oraz konkursów, w których wygrać można nagrody pieniężne lub przedmioty cenniejsze od tych zwyczajowo używanych w celach reklamowych lub promocyjnych. Niedozwolone będzie też podawanie lub dostarczanie napojów alkoholowych nieodpłatnie lub po zaniżonych cenach. Nie wolno również nieodpłatnie rozdawać przedmiotów o wartości wyższej niż wartość rzeczy zwyczajowo używanych w celach reklamowych lub promocyjnych.
W dalszej części komentarza omawiamy nowelizację regulacji poświęconych finansowaniu kampanii wyborczej. Tu w szczególności analizujemy zmieniony art. 132 k.w. Poszerza on katalog wyjątków, kiedy źródłem przychodów komitetów wyborczych mogą być również wartości niepieniężne. Od 31 stycznia 2018 r. może to być wykorzystanie przedmiotów i urządzeń (w tym pojazdów mechanicznych), udostępnianych nieodpłatnie przez osoby fizyczne oraz nieodpłatne udostępnianie miejsc do ekspozycji materiałów wyborczych przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej w zakresie reklamy. Liberalizacja ta jest powszechnie krytykowana w literaturze. Uważa się, że zezwolenie komitetom na korzystanie z przedmiotów i urządzeń udostępnianych przez osoby fizyczne może prowadzić do zakłócenia rywalizacji politycznej. Ponadto eksperci twierdzą, że może to przyczyniać się do uprzywilejowania największych ugrupowań politycznych, które dysponują rozbudowaną bazą członkowską.
Szczególnie krytycznie należy ocenić „zmianę” par. 1 art. 154 k.w. Nowelizacja nadaje temu przepisowi brzmienie identyczne jak to, które było przed zmianą. To poważne niedopatrzenie legislacyjne.
Na końcu komentarza piszemy o przepisach dotyczących zmian w sposobie wyłaniania członków Państwowej Komisji Wyborczej. W tym zakresie nowelizacja zacznie obowiązywać dopiero od pierwszego dnia następnej kadencji Sejmu, czyli od 12 listopada 2019 r.
Wykaz skrótów
JST – jednostka (lub jednostki) samorządu terytorialnego
KBW – Krajowe Biuro Wyborcze
k.c. – ustawa z 23 kwietnia 1963 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.)
k.k. – ustawa z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2204 ze zm.)
konstytucja – ustawa z 2 kwietnia 1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.)
k.p. – ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 108)
k.w. – ustawa z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 754)
k.wykr. – ustawa z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 618)
PKW – Państwowa Komisja Wyborcza
r.s.n.p.p. – rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. poz. 167)
r.s.s.p.p.u.d. – rozporządzenie ministra kultury i dziedzictwa narodowego z 13 listopada 2013 r. w sprawie sposobu przekazywania, przechowywania i udostępniania dokumentów z wyborów (Dz.U. poz. 1488)
r.s.w.u.s.d.z. – rozporządzenie ministra infrastruktury z 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. nr 27, poz. 271 ze zm.)
SN - Sąd Najwyższy
TK - Trybunał Konstytucyjny
u.d.j.s.t. – ustawa z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1453 ze zm.)
u.f.p. – ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2077)
u.p.p. – ustawa z 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 580)
u.s.g. – ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1875 ze zm.)
u.s.p. – ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1868 ze zm.)
u.s.w. – ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z z 2017 r. poz. 2096 ze zm.)
u.z.t.w.c.z. – ustawa z 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 737)
u.z.u.o.p. – ustawa z 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych.
TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI – BAZA PUBLIKACJI
Dotychczas w tygodniku Samorząd i Administracja komentowaliśmy ustawy:
● z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
● z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej
● z 22 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych
● z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
● z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy
● z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, chodzi o program 500+
● z 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw
● z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej
● z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
● z 14 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki oraz ustawy o zmianie ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.