PE chce lepiej chronić dzieci w międzynarodowych sporach rozwodowych

W Unii Europejskiej żyje 16 mln rodzin, w których małżonkowie są różnej narodowości. Rocznie w UE dochodzi do 140 tys. rozwodów w rodzinach różnej narodowości.

Europosłowie podkreślają, że liczba rozwodów międzynarodowych i uprowadzeń dzieci za granicę rośnie, a to wymaga nowelizacji unijnych przepisów dotyczących rozwiązywania sporów o dzieci.

W przyjętej w czwartek opinii europosłowie pozytywnie odnieśli się do projektu nowelizacji w tej sprawie przedłożonego przez Komisję Europejską. Uważają jednak, że aby rozporządzenie rzeczywiście poprawiło sytuację, konieczne jest wzmocnienie praw dzieci w trakcie procedury rozstrzygania sporów rozwodowych między małżonkami.

Oznaczałoby to w szczególności zapewnienie dziecku prawa do wyrażenia opinii w trakcie postępowania, „bez żadnej presji, w szczególności bez presji ze strony rodziców”. W tym celu dziecko powinno być wysłuchane przez „sędziego lub specjalnie wyszkolonego specjalistę”, „w przyjaznym dla dziecka otoczeniu odpowiednim dla jego wieku”.

Posłowie proponują, aby w przypadku uprowadzenia dziecka do innego kraju UE przez jednego z rodziców sprawa była rozpatrywana przez praktyków i doświadczonych sędziów rodzinnych, by jak najlepiej zabezpieczyć interes dziecka.

Rozpoczynając w środę debatę na ten temat, sprawozdawca i autor przyjętego w tej sprawie raportu Parlamentu Europejskiego europoseł Tadeusz Zwiefka (Europejska Partia Ludowa, PO) powiedział, że sprawa wysłuchania dziecka jest kluczowa w tym rozporządzeniu. "W sporze rodzicielskim dotyczącym wykonywania władzy rodzicielskiej czy w kwestii tzw. porwania rodzicielskiego dziecko jest stroną najsłabszą i tę stronę trzeba absolutnie chronić. Dziecko musi być podmiotem, a nie przedmiotem prowadzonej sprawy" - podkreślił.

Parlament Europejski zaproponował, aby w przypadku umieszczania dziecka w rodzinie zastępczej za granicą zadbano, aby rodzeństwa nie były rozdzielane, a dziecko powierzone rodzinie m.in. o tym samym pochodzeniu etnicznym czy wyznaniu. Posłowie nalegają również, by w takim przypadku ciągłość w wychowaniu dziecka została zachowana.

„To tylko niektóre z proponowanych przez Komisję Europejską i Parlament zmian w rozporządzeniu – tzw. Bruksela IIa - które reguluje bardzo delikatne kwestie związane ze sporami o opiekę nad dzieckiem, w przypadku związków transgranicznych czy małżeństw z jednego kraju mieszkających w innym kraju członkowskim UE” – mówi Zwiefka.

Bardzo ważne z punktu widzenia Parlamentu jest również zapewnienie przez organy państwa, w którym sprawa się toczy, pełnego dostępu do informacji w trakcie postępowania oraz o możliwościach wsparcia i pomocy prawnej, bez względu na obywatelstwo rodziców. Takie przesłanki jak pochodzenie, wyznanie czy status majątkowy nie powinny być czynnikami decydującymi przy orzekaniu o zdolności sprawowania pieczy and dzieckiem.

„Wskazujemy na pozytywną rolę, jaką może odegrać procedura mediacji w sporze między rodzicami o opiekę nad dzieckiem i przy trudnych sprawach o uprowadzenie dziecka, ponieważ mediacja jest często szybszym, tańszym i bardziej przyjaznym dla dziecka sposobem rozstrzygnięcia sporu. Popieramy zniesienie procedury egzekwatury (uznania orzeczenia), która wydłużała procedurę i narażała na dodatkowe koszty, popieramy 6-tygodniowe terminy w procedurze powrotu dziecka po uprowadzeniu czy zacieśnienie współpracy między organami państw członkowskich a sądami w sprawach, których podmiotem jest dziecko” – dodaje Zwiefka.

Opinia Parlamentu została przyjęta 562 głosami za przy 16 głosach przeciw i 43 wstrzymujących się. Zostanie teraz przekazana Radzie UE (krajom członkowskim), która jest odpowiedzialna za podjęcie ostatecznej decyzji.

Rozporządzenie Bruksela IIa mówi o jurysdykcji, wykonywaniu i uznawaniu orzeczeń sądowych w sprawach małżeńskich i wykonywania władzy rodzicielskiej także z uwzględnieniem uprowadzeń rodzicielskich. Reguluje ono takie kwestie jak powierzenie pieczy nad dzieckiem, przyznanie opieki, kwestie styczności z dzieckiem, wyznaczania osób lub jednostek odpowiedzialnych za majątek dziecka i jego reprezentowanie, umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczej. Reguluje także sprawy postępowania w przypadku uprowadzenia dziecka za granicę.