Chodzi o nowelizację ustawy o komornikach sądowych i egzekucji z 29 września 2017 r. Ma ona na celu dostosowanie przepisów tej ustawy do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 października 2015 r., sygn. akt P 3/14.
Stanowisko Trybunału Konstytucyjnego
We wspomnianym wyroku Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z konstytucją art. 51 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji. W ocenie TK ww. przepisy są sprzeczne z Konstytucją RP w zakresie, w jakim nie przewidują odrębnej stawki opłaty stałej za opróżnienie lokalu mieszkalnego z rzeczy i osób w sytuacji, gdy dłużnik po wezwaniu przez komornika dobrowolnie wykonał obowiązek w wyznaczonym terminie.
Trybunał zakwestionował to, że opłata pobierana przy dobrowolnej spłacie długu przez dłużnika i przymusowej egzekucji jest jednakowa, podczas gdy powinna być zróżnicowana. Przy dobrowolnej spłacie długu komornik nie podejmuje wielu czynności, jakie musi podjąć w sytuacji, gdy dłużnik dobrowolnie nie spłaca zobowiązania.
Opłata tymczasowa i jej rozliczenie
W myśl znowelizowanych przepisów egzekucja świadczeń niepieniężnych i wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia pieniężnego będą wiązały się z opłatą tymczasową równą 10 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W razie jej nieuiszczenia w terminie 7 dni komornik zwróci wniosek lub odmówi wykonania czynności. Opłata tymczasową we wskazanej wysokości pobierana jest również w razie egzekucji świadczeń niepieniężnych na wniosek Skarbu Państwa, np. na polecenie sądu i prokuratora.
Jeśli egzekucja okaże się skuteczna, komornik pobierze opłatę uzupełniającą, czyli różnicę między opłatą ostateczną a zapłaconą opłatą tymczasową.
Nowelizacja przewiduje preferencyjną opłatę w razie dobrowolnej zapłaty długu przez dłużnika w terminie minimum 14 dni. W takim wypadku opłata wynosi 1/25 przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W razie gdy dłużnik spłaci dług przed wezwaniem komornika, komornik nie pobierze opłaty.
Zarówno w przypadku dobrowolnej spłaty długu w terminie wynoszącym minimum 14 dni, jak i przed otrzymaniem wezwania od komornika komornik będzie musiał zwrócić wierzycielowi różnicę między zapłaconą opłatą tymczasową a opłatą ostateczną.
Zmiany w opłacie stałej
Po zmianach egzekucja polegająca na odebraniu rzeczy będzie się wiązać z koniecznością zapłaty opłaty stałej równej 20 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Taka sama opłata będzie należna w przypadku eksmisji z lokalu.
Do postępowań, które zostały wszczęte i nie zostały zakończone do dnia wejścia w życie omawianej nowelizacji, stosuje się przepisy tej nowelizacji.