Polskie sądy miały podstawy, aby odmówić spadkobiercom przedwojennych właścicieli lasów rekompensaty za pozbawienie ich własności – stwierdził Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu, uznając skargę rodziny Zamoyskich za niedopuszczalną.



Spór dotyczył sporej połaci lasu w podlubelskiej Kozłówce. W 1946 r. ziemie te przejęło państwo w ramach przeprowadzanej reformy rolnej. W 2010 r. dzieci oraz wnuki pierwotnych właścicieli znacjonalizowanych ziem postanowiły się upomnieć o odszkodowanie na podstawie ustawy o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju z 2001 r. Każdy z czterech powodów żądał 80 tys. zł. Na wypadek gdyby sąd stwierdził, że przepisy nie mają zastosowania w ich sprawie, domagali się uznania, że ponieśli szkodę w wyniku zaniechania legislacyjnego i z tego powodu należy im się rekompensata od państwa (art. 7 ustawy z 2001 r. stwierdza, że roszczenia osób fizycznych, byłych właścicieli lub ich następców prawnych, z tytułu pozbawienia własności zasobów naturalnych zaspokojone zostaną w formie rekompensat wypłaconych ze środków budżetu państwa na podstawie odrębnych przepisów).
„Miasto duchów” zatrzęsło nie tylko Warszawą
„Miasto duchów” zatrzęsło nie tylko Warszawą

Zobacz również
Zamoyscy przegrywali jednak w kolejnych instancjach. Sąd Najwyższy w wyroku z 2012 r. podkreślił, że byłym właścicielom bądź ich spadkobiercom nie przysługuje rekompensata za utratę posiadanych przed wojną zasobów naturalnych, w tym lasów, na mocy ustawy z 2001 r. ani z tytułu zaniechania legislacyjnego. Artykuł 7 ma bowiem zdaniem SN jedynie charakter deklaracji, nie zawiera delegacji ustawowej do wydania rozporządzenia ani wyraźnego zobowiązania do uchwalenia odpowiedniej ustawy.
Zamoyscy ostatecznie złożyli skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, w której powoływali się na naruszenie protokołu dodatkowego do konwencji. Zgodnie z nim nikt nie może być pozbawiony własności, chyba że w interesie publicznym i na warunkach przewidzianych w ustawie. ETPC odrzucił jednak skargę, uznając, że protokół dodatkowy nie ma w tym przypadku zastosowania. Podkreślił też, że polskie sądy gruntownie przeanalizowały sprawę i żadna podjęta przez nie decyzja nie była arbitralna.
ORZECZNICTWO
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 5 października 2017 r. w sprawie Zamoyski-Brisson i inni przeciwko Polsce, skargi nr 9875/13, 19906/13, 19921/13 i 19935/13. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia