Ojciec nie widuje się z dzieckiem: czy można zmusić rodzica do kontaktu z małoletnim?

Zgodnie z art. 113 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dziecko ma prawo do kontaktu z obojgiem rodziców. Ojciec, jak i matka powinni te kontakty podtrzymywać. W praktyce jednak orzecznictwo sądowe wskazuje, że kontakt z dzieckiem to prawo rodzica, a nie jego obowiązek. Oznacza to, że jeśli ojciec nie wyraża zgody na kontakt z małoletnim, to nie można zmusić go do spotkań czy rozmów. Dla wielu matek to trudna i bolesna sytuacja

Kroki, które może podjąć matka, gdy ojciec nie widuje się z dzieckiem?

Choć nie można zmusić rodzica do emocjonalnego zaangażowania, to istnieją pewne kroki prawne, które mogą uporządkować sytuację w rodzinie. Jakie opcje ma matka? Zdaniem Anity Świercz, radczyni prawnej prowadzącej własną kancelarię, dopuszczalne są poniższe działania:

  1. Ustalenie kontaktów przez sąd rodzinny - na wniosek matki lub innego opiekuna prawnego, sąd może określić sposób i terminy kontaktów dziecka z ojcem zgodnie z art. 113 i nast. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
  2. Złożenie wniosku o zabezpieczenie wykonywania kontaktów na czas trwania postępowania - w przypadku, kiedy wydane postanowienie ma wzmiankę wykonalności można złożyć do sądu wniosek o zagrożenie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej za każde bezpodstawne zignorowanie ustaleń dotyczących kontaktów.
  3. Jeśli kontakty zostały już ustalone, ale ojciec ich nie przestrzega, sąd może ograniczyć lub zawiesić kontakty, a w wyjątkowych przypadkach nawet całkowicie je zakazać, jeśli wymaga tego dobro dziecka.
  4. Poinformować sąd rodzinny lub kuratora, jeśli sytuacja ma negatywny wpływ na dziecko.

Jakie konsekwencje grożą ojcu, który nie widuje się z dzieckiem?

Samo unikanie kontaktów nie jest przestępstwem, jednak może mieć poważne konsekwencje w sferze władzy rodzicielskiej. Co to oznacza w praktyce?

- Jeżeli ojciec przez dłuższy czas nie interesuje się losem dziecka, sąd może ograniczyć jego władzę rodzicielską, a w przypadku całkowitego zaniedbywania obowiązków wobec dziecka – pozbawić go tej władzy. Zupełnie inna sytuacja ma miejsce, jeśli sąd wyznaczy plan kontaktów, a ojciec go nie przestrzega, drugi rodzic może zwrócić się do sądu o egzekucję kontaktów. Sąd może wówczas zagrozić ojcu karą pieniężną za każde naruszenie ustaleń. Jeśli mimo to ojciec wciąż nie spotyka się z dzieckiem, sąd może nakazać zapłatę tej kary – mówi Anita Świercz, radczyni prawna prowadząca własną kancelarię.

Prawo 2025: czy jeśli ojciec nie widuje się z dzieckiem, płaci wyższe alimenty?

Wielu rodziców błędnie zakłada, że skoro ojciec nie widuje się z dzieckiem, może to wpłynąć na wysokość alimentów. Nic bardziej mylnego.

- Obowiązek alimentacyjny zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz od możliwości zarobkowych i majątkowych rodzica zobowiązanego do płacenia alimentów. To czy ojciec spotyka się z dzieckiem regularnie, nie zmienia wysokości ani zakresu obowiązku alimentacyjnego – informuje radczyni prawna.

Matka zatem nie może zmusić ojca do emocjonalnej więzi z dzieckiem. Ma jednak prawne możliwości wymuszenia na rodzicu przestrzegania orzeczonych kontaktów i sankcjonowania zaniedbywania obowiązków rodzicielskich.

Podstawa prawna:

  • Art. 113 § 1–2, art. 113¹–113⁶ ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy – regulują prawo i sposób utrzymywania kontaktów dziecka z rodzicami oraz środki egzekwowania tych kontaktów.
  • Art. 109 § 2 pkt 5 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – umożliwia sądowi ograniczenie władzy rodzicielskiej w razie zagrożenia dobra dziecka.
  • Art. 133 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – określa obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka, niezależnie od utrzymywania kontaktów.