Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - cz. 8 [KOMENTARZ]

W ósmej części komentarza do ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji omawiamy trzy istotne bloki zagadnień.

TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI

Pierwszy dotyczy zawieszenia postępowania egzekucyjnego. Przesłanki przerwania przymusowego dochodzenia obowiązków określone zostały w zamkniętym katalogu. W orzecznictwie uznaje się, że ustawa zawiera samodzielne, charakterystyczne dla tego postępowania, przesłanki jego zawieszenia. Brak jest zatem podstaw do stosowania art. 97 k.p.a. w zakresie zawieszenia postępowania egzekucyjnego, który określa powody przerwania postępowania administracyjnego. Zawieszenie może nastąpić z urzędu bądź na wniosek zobowiązanego lub wierzyciela. Gdy organ egzekucyjny stwierdzi wystąpienie przesłanki określonej w ustawie, jest zobowiązany przerwać postępowanie. W tym zakresie wydaje postanowienie, na które przysługuje zażalenie. Należy przy tym wyjaśnić, że w orzecznictwie dominuje pogląd, iż w razie wpłynięcia zarzutów do organu egzekucyjnego, ten nie musi wydawać postanowienia o zawieszeniu postępowania. Nastąpi to bowiem z mocy prawa. Ponadto liczne orzecznictwo wskazuje, że organy egzekucyjne zdają się jednak zapominać, że ustawa nie przewiduje podjęcia postępowania z mocy prawa po wygaśnięciu powodów zawieszonego postępowania. Dlatego w wielu wyrokach sądy administracyjne przypominają o konieczności wydania w tym zakresie postanowienia. To zapominanie w jakiejś części tłumaczy jednak mankament ustawy, która wprost nie określa, w jakiej formie organ egzekucyjny powinien podjąć przerwaną procedurę.

Drugi blok zagadnień dotyczy umorzenia postępowania egzekucyjnego. Podobnie jak w przypadku zawieszenia, ustawa określa zamknięty katalog przesłanek. Te w znacznej części pokrywają się z podstawami zgłaszania zarzutów przez zobowiązanego. Przypomnijmy, że gdy organ egzekucyjny uzna je za uzasadnione, to musi umorzyć postępowanie egzekucyjne. W praktyce zdublowanie się dwóch rozwiązań, które mogą prowadzić do tego samego skutku, nastręcza wiele problemów. Zwłaszcza że inaczej została uregulowana procedura rozpatrywania zarzutów, a inaczej ta dotycząca rozstrzygania wniosku zobowiązanego o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Co więcej, organ może mieć wątpliwości, jak zakwalifikować pismo zobowiązanego, które wpłynęło do urzędu, skoro podnoszone w nim okoliczności świadczyć mogą o tym, że jest to zarzut lub wniosek o umorzenie. Najczęściej uznaje się, że o ile wpłynie ono w terminie na wniesienie zarzutu (czyli w ciągu 7 dni od doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego), to jest to zarzut, a gdy po tym terminie - to należy przyjąć, że pismo jest wnioskiem o umorzenie postępowania. Tak czy inaczej, gdy takie wątpliwości powstaną, organ egzekucyjny powinien zapytać się o zakwalifikowanie pisma jego autora, tj. zobowiązanego. Sam takiej kwalifikacji nie powinien czynić.

Trzeci blok zagadnień omówionych w niniejszym komentarzu dotyczy rozstrzygania zbiegu egzekucji administracyjnej (lub administracyjnych) z egzekucją sądową. W tym zakresie od 8 września 2016 r. na mocy ustawy z 10 lipca 2015 r. nowelizującej k.p.c. doszło do rewolucyjnej zmiany. Otóż zbieg rozstrzygany jest obecnie przez przepisy prawne. Nie ma więc konieczności ingerencji sądu (powszechnego czy administracyjnego) w tok postępowania egzekucyjnego, tak jak to było dotychczas. Konieczność każdorazowego rozstrzygania o zbiegu przez sąd lub referendarza sądowego i dalsze czynności z tym związane znacznie opóźniały postępowania egzekucyjne i stanowiły istotne obciążenie dla sądów.

Całość komentarza w Tygodniku Gazeta Prawna

Wykaz skrótów

k.c. – ustawa z 23 kwietnia 1963 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459)

k.p.a. – ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 23 ze zm.)

k.p.c. – ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822 ze zm.)

p.p.s.a. – ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.)

u.o.p. – ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 201 ze zm.)

u.p.e.a. – ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 599 ze zm.)

u.r.f.p.b. – ustawa z 3 lutego 1993 r. o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. nr 18, poz. 82 ze zm.)

u.w.p. – ustawa z 11 października 2013 r. o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych (Dz.U. poz. 1289 ze zm.)

TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI – BAZA PUBLIKACJI

Dotychczas w tygodniku Samorząd i Administracja komentowaliśmy ustawy:

● z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

● z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej

● z 22 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych

● z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

● z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy

● z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej

● z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195), chodzi o program 500+

● z 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 960).

Poprzednie części komentarza do ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji ukazały się:

cz. 1 – 23 listopada 2016 r. (nr 226)