Wierzyciele wtórni zamieszczą dane o dłużnikach w BIG-ach. Informacje o wierzytelnościach przekażą także osoby fizyczne. Nowe rozwiązania poprawią bezpieczeństwo obrotu gospodarczego.
Windykatorzy, fundusze sekurytyzacyjne oraz firmy faktoringowe uzyskają prawo do zamieszczania w biurach informacji gospodarczych danych o nierzetelnych dłużnikach. Dzięki temu system wymiany informacji gospodarczych będzie bardziej szczelny niż dotychczas. Takie zmiany przewiduje projekt nowej ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych przygotowany przez resort gospodarki. Przepisy zaakceptował już komitet stały Rady Ministrów.
- Nowe rozwiązania poprawią bezpieczeństwo obrotu gospodarczego, stworzą skuteczny system wymiany informacji o wiarygodności finansowej podmiotów uczestniczących w obrocie - ocenia Tomasz Ostrowski, prawnik z Europejskiego Rejestru Informacji Finansowej BIG.

Niepełne dane

Teraz wierzyciele wtórni, którzy nabyli wierzytelności od banku lub operatora telekomunikacyjnego, nie mogą zamieszczać danych o dłużnikach w BIG- -ach. Z rynku znikają więc informacje o wielu niespłaconych długach i niewiarygodnych kontrahentach. Z chwilą zbycia wierzytelności przez bank informacja o nierzetelnym dłużniku jest usuwana z biura informacji gospodarczej. Natomiast fundusz sekurytyzacyjny, który nabył wierzytelności, nie może ponownie wpisać dłużnika do rejestru. Podobnie jest, gdy windykator nabywa dług np. od operatora telefonii komórkowej.
- W efekcie dłużnik ma teoretycznie czyste konto, mimo że jego historia kredytowa nadal jest obciążona długiem i nie jest podmiotem wiarygodnym z punktu widzenia oceny ryzyka kredytodawcy - ocenia Alfred Bieć w ekspertyzie dla Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce.
- Brak tej informacji, szczególnie na niezwykle ważnym dla polskiej gospodarki rynku kredytów hipotecznych, może mieć negatywne skutki ekonomiczne i społeczne - dodaje.
Dlatego w projekcie zastąpiono też dotychczasową definicję konsumenta i przedsiębiorcy terminami dłużnika i wierzyciela. Otwarto również katalog tytułów prawnych uprawniających do przekazania informacji gospodarczych do biur informacji gospodarczych.

Szersze zastosowanie

- Przede wszystkim rozszerzono stosowanie nowych przepisów pod względem podmiotowym poprzez zastąpienie występujących dziś w ustawie pojęć przedsiębiorcy i konsumenta, ogólnymi kategoriami wierzyciela oraz dłużnika. Zniesiono także zamknięty katalog firm uprawnionych do przekazywania danych o zobowiązaniach konsumentów - podkreśla Tomasz Ostrowski.
Jego zdaniem, istotne znaczenie ma również rozszerzenie stosowania przepisów w znaczeniu przedmiotowym, które zrealizowano poprzez rezygnację z zamkniętej listy tytułów prawnych, z których mogą wynikać zobowiązania raportowane do biur.
- Teraz mogą to być wyłącznie zobowiązania wynikające z umów kredytu konsumenckiego lub handlowych, zawartych bezpośrednio z przedsiębiorcą - wskazuje Tomasz Ostrowski. Zatem wyklucza to możliwość przekazywania informacji o zobowiązaniach powstałych z mocy ustawy lub w wyniku cesji wierzytelności.
Dzięki zmianom system wymiany informacji zostanie rozszerzony. Znajdą się w nim dane dotyczące osób i instytucji (obecnie mogą to być tylko przedsiębiorcy i konsumenci), posiadających zadłużenie wynikające z wszelkiego rodzaju tytułów prawnych.



Osoby fizyczne

Rozszerzona zostanie także lista tytułów prawnych upoważniających do przekazania informacji o długach konsumentów. Będzie to nie tylko jak dziś umowa o kredyt konsumencki, ale również umowa o przewóz osób i bagażu, umowa o dostarczanie energii, wody, wywóz nieczystości itp.
- Nowością jest też to, że w nowym stanie prawnym informacje o przysługujących im wierzytelnościach będą mogły przekazywać także osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej - wskazuje Tomasz Ostrowski.
Oznacza to, że konsumenci będą mogli przekazywać dane o przedsiębiorcach zalegających ze zwrotem ceny za wadliwy towar, pracownicy o pracodawcach zalegających z wypłatą wynagrodzeń, osoby uprawnione do alimentów.
- W tym przypadku jednak warunkiem będzie, aby taka wierzytelność została potwierdzona tytułem wykonawczym, czyli prawomocnym orzeczeniem sądu z klauzulą wykonalności - podkreśla Tomasz Ostrowski

Upadłość konsumencka

Eksperci obawiają się, że przepisy nie uwzględniają jednak informacji o upadłości konsumenckiej. W efekcie system znów nie będzie wystarczająco szczelny
- W związku z nowelizacją prawa upadłościowego i wprowadzeniem instytucji upadłości konsumenckiej niezbędne jest zapewnienie także szerokiego dostępu do informacji o upadłości osób fizycznych - ocenia Tomasz Ostrowski
- Najlepszym rozwiązaniem jest powierzenie pośrednictwa w udostępnianiu tych informacji biurom informacji gospodarczej. Ważny interes publiczny przemawia za nałożeniem na sądy upadłościowe obowiązku przekazywania informacji o upadłości osób fizycznych do wszystkich działających na rynku biur informacji gospodarczej - dodaje Tomasz Ostrowski.
OPINIA
Andrzej Roter
dyrektor generalny Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych
Poprawiona definicja wierzyciela w projekcie ustawy będzie źródłem ważnych i pozytywnych konsekwencji. Po pierwsze, staje się wreszcie definicją merytorycznie uzasadnioną. Wierzycielem ma być bowiem osoba fizyczna lub prawna czy też jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, wobec której dłużnik zalega przez pewien okres z zapłatą swoich zobowiązań. Po drugie, taka definicja zwiększa szanse na rzeczywisty rozwój nie tylko branży zarządzania informacją gospodarczą, ale także innych branż. Zła, nieracjonalna definicja, dzieląca wyłącznie arbitralnie wierzycieli na dobrych i złych, mogłaby blokować na przykład rozwój rynku sekurytyzacji. A przede wszystkim budowałaby niesprawiedliwe podziały dłużników na tych, którzy mogą być w bazach BIG-ów, i tych, którzy pomimo nawet świadomej nierzetelności w realizowaniu zobowiązań nie znajdą się w rejestrach.
Kiedy dłużnik trafi do BIG / DGP
Wierzyciele wtórni zamieszczą dane o dłużnikach w BIG-ach. Informacje o wierzytelnościach przekażą także osoby fizyczne. Nowe rozwiązania poprawią bezpieczeństwo obrotu gospodarczego. / ST