Subskrybuj nas na Youtube
W tej części komentarza omówione zostaną przepisy ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej: u.p.e.a.) odnoszące się do zakresu przedmiotowego tej regulacji.
Chodzi więc o obowiązki, które są dochodzone w tej procedurze. Ogólnie można je podzielić na pieniężne i niepieniężne. Te pierwsze definiuje się jako obowiązki polegające na uiszczeniu kwoty pieniężnej organowi lub innej instytucji państwa polskiego, państwa członkowskiego UE, innego państwa bądź jednostki samorządu terytorialnego.
Z ustawy egzekucyjnej wynika też inny podział. Zakres obowiązków poddanych egzekucji administracyjnej został wyznaczony za pomocą kryterium przedmiotowego (art. 2 par. 1 u.p.e.a.) oraz kryterium czynnościowego (art. 3-4 u.p.e.a.). Aby stwierdzić, że dopuszczalna jest egzekucja administracyjna, konieczne jest spełnienie obu tych kryteriów. Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, gdy dana ustawa szczególna przekazuje określone świadczenie do tej egzekucji. Obowiązki wskazane w art. 2 par. 1 u.p.e.a. poddane są egzekucji administracyjnej jedynie wówczas, gdy zostały nałożone przez czynność spełniającą określone kryteria formalne, tj. jeżeli wynikają bezpośrednio z przepisu prawa albo z odpowiedniego aktu indywidualnego, wydanego przez organ administracji publicznej (decyzja lub postanowienie) albo sporządzonego przez zobowiązanego (deklaracja, zeznanie, zgłoszenie celne, deklaracja rozliczeniowa, informacja o opłacie paliwowej, informacja o dopłatach, deklaracja o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi).
Ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (cz. 2)
Wśród obowiązków pieniężnych zasadnicze znaczenie mają podatki, opłaty i cła. Dzięki tym daninom państwo może wypełniać swoje zadania, m.in. wypłacać renty, emerytury, świadczenia pomocy społecznej czy wynagrodzenia pracowników budżetowych. Te właśnie środki tworzą zasób finansowy kraju. Wymienione daniny nie wyczerpują jednak wszystkich ciężarów nakładanych na obywateli. Przykładowo mogą to być jeszcze grzywny i kary pieniężne. Nie wszyscy zobowiązani są chętni dobrowolnie płacić obowiązkowe obciążenia na rzecz państwa. Wówczas potrzebna jest interwencja organów administracji. Dla przymuszenia obywateli do wykonania obowiązków o charakterze pieniężnym stosowane są przepisy u.p.e.a.
Wyliczenie w art. 2 par. 1 u.p.e.a. obowiązków egzekwowanych w trybie administracyjnym ma charakter zróżnicowany. Część z nich określona została wprost w tym przepisie, część przez odesłanie do konkretnej ustawy szczególnej, na podstawie której należy ustalić, czy dany obowiązek został objęty mocą u.p.e.a. Niektóre z wymienionych w tym przepisie obowiązków określono zaś w taki sposób, że ustalenie w konkretnym przypadku, czy poddane są one egzekucji administracyjnej, wymaga wyprowadzenia stosownych wniosków z przepisów szczególnych określających właściwość lub wskazane zadania organów administracji publicznej.
W tej procedurze administracja wymusza również realizację obowiązków niepieniężnych. Państwo musi mieć bowiem narzędzia, by wszyscy mieszkańcy kraju przestrzegali norm prawnych. Obowiązki o charakterze niepieniężnym mogą polegać na: świadczeniu innym niż pieniężne (np. wydaniu rzeczy), działaniu w określony sposób, powstrzymaniu się od określonego działania lub znoszeniu działań innych osób.
Wykaz skrótów
JST – jednostka samorządu terytorialnego
k.k.s. – ustawa z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 186 ze zm.)
k.k.w. – ustawa z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. nr 90, poz. 557 ze zm.)
konstytucja – ustawa z 2 kwietnia 1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.)
k.p.a. – ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 23 ze zm.)
k.p.c. – ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822)
k.p.s.w. – ustawa z 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1713)
PIP – Państwowa Inspekcja Pracy
u.d.i.p. – ustawa z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1764)
u.f.p. – ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870 ze zm.)
u.g.n. – ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1774 ze zm.)
u.o.p. – ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.)
u.p. – ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1651 ze zm.)
u.p.e.a. – ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 599 ze zm.)
u.p.i.p.– ustawa z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 640 ze zm.)
u.p.i.s. – ustawa z 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1412 ze zm.)
u.ppoż. – ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 191)
u.s.g. – ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.)
u.s.o. – ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1934 ze zm.)
u.s.u.s. – ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 963 ze zm.)
u.u.c.p.g. – ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 250 ze zm.)
TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI – BAZA PUBLIKACJI
Dotychczas w tygodniku Samorząd i Administracja komentowaliśmy ustawy:
● z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
● z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej
● z 22 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych
● z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
● z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy
● z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej
● z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195), chodzi o program 500+.
● z 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 960).
