Czy jeśli wierzyciel stał się dłużnikiem upadłego już po ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu, możliwe jest skuteczne potrącenie wzajemnych wierzytelności?
Jeżeli danego dnia ogłoszono upadłość z możliwością zawarcia układu, to nie można dokonywać potrąceń wzajemnych wierzytelności w sytuacji gdy wierzytelność upadłego powstała po tej dacie.
Zakazują tego przepisy prawa upadłościowego. Dopuszczenie możliwości potrąceń w takiej sytuacji z pewnością mogłoby doprowadzić do pokrzywdzenia pozostałych wierzycieli upadłego.
Wyjaśnijmy, że zakaz potrąceń obowiązuje od daty wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości układowej do dnia wydania prawomocnego postanowienia o zakończeniu postępowania upadłościowego.
Przepisy prawa nie zakazują natomiast dokonywania potrąceń wierzytelności, jeśli obie powstały przed ogłoszeniem upadłości. W literaturze prawnej wyrażany jest pogląd, że zakaz potrącania ma charakter bezwzględnie obowiązujący.
Nie można jednak wykluczyć, że wierzyciel i upadły wbrew wspomnianemu zakazowi dokonają potrącenia. W takiej sytuacji należy odnieść się do przepisów przewidujących bezwzględną nieważność takiej czynności prawnej.
Upadły będzie mógł zatem domagać się spełnienia świadczenia przez wierzyciela na zasadach określonych w kodeksie cywilnym, które przewidują zwrot świadczenia nienależnego (art. 410 k.c.). W konsekwencji wierzyciel będzie musiał spełnić takie świadczenie wynikające z roszczenia upadłego.
Przykładowo, jeśli upadły dostarczył wierzycielowi towar, wierzyciel będzie musiał za niego zapłacić, niezależnie od tego, czy ma wierzytelność u upadłego z innego tytułu.