Sąd Najwyższy jednoznacznie przesądził, że na zarządzenie o odmowie przyjęcia wniosku o pisemne uzasadnienie wyroku odwoławczego w sprawie o wykroczenie stronie nie przysługuje zażalenie.
Kwestię tę SN rozstrzygnął w siedmioosobowym składzie, po tym jak z wnioskiem o wydanie uchwały ujednolicającej orzecznictwo w tym względzie złożył I prezes Sądu Najwyższego. Wcześniej odmiennie przepisy proceduralne interpretowały zarówno sądy powszechne, jak i poszczególne składy Sądu Najwyższego.
Chodzi wyłącznie o orzeczenia sądu odwoławczego utrzymującego w mocy wyrok sądu pierwszej instancji. Pozostałe wyroki – kasatoryjne i reformatoryjne – uzasadniane są z urzędu. Natomiast zgodnie z art. 107 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia (tj. Dz.U. z 2016 r. poz. 1713 ze zm.) uzasadnienie wyroku utrzymującego w mocy orzeczenie sądu pierwszej instancji sporządza się wyłącznie na żądanie strony, złożone w terminie zawitym 7 dni od daty wydania wyroku przez sąd odwoławczy. Przy czym, w myśl art. 107 par. 2a, jeżeli przebieg rozprawy utrwala się za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk, uzasadnienie rozstrzygnięciu może być z urzędu przedstawione wyłącznie w formie ustnej, bezpośrednio po ogłoszeniu wyroku.
Ogromne rozbieżności w praktyce powoduje jednak kwestia dotycząca możliwości złożenia zażalenia przez stronę, gdy sąd nie przyjmie wniosku o sporządzenie uzasadnienia. W tym względzie przepisy k.p.s.w. odsyłają co prawda do kodeksu postępowania karnego, lecz w taki sposób, że nie da się jednoznacznie stwierdzić, czy stronie przysługuje zażalenie, czy też nie. Dokonując wykładni uregulowań kodeksowych SN, przeprowadził również analizę istoty wniosku o sporządzenie uzasadnienia.
– Nie bez przyczyny określany jest on mianem „zapowiedź apelacji”. Nie tylko rozpoczyna realizację uprawnienia strony do zapoznania się z przedstawionymi w formie pisemnej powodami wydania wyroku, ale stanowi też istotny element procedury odwoławczej. Spełnienie warunków, od których uzależnione jest skuteczne złożenie wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku, otwiera bowiem stronie drogę do wniesienia apelacji – stwierdził SN.
Jednak w przeciwieństwie do postępowania karnego, w sprawach o wykroczenia kasacja stron jest niedopuszczalna. SN stwierdził zatem, że wydanie zarządzenia o odmowie przyjęcia wniosku o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku sądu odwoławczego nie odbiera stronie szansy na skorzystanie z tego nadzwyczajnego środka zaskarżenia.
„Odpada zatem przesłanka uzasadniająca poddanie tej decyzji prezesa sądu kontroli odwoławczej. Zwrócenie się do sądu odwoławczego o sporządzenie na piśmie uzasadnienia wyroku może służyć jedynie celom informacyjnym, a to w warunkach art. 107 par. 2 k.p.s.w. nie stanowi argumentu przesądzającego o dopuszczalności zażalenia na zarządzenie odmawiające przyjęcia złożonego w tym przedmiocie wniosku”– czytamy w uzasadnianiu uchwały SN. – Nie negując znaczenia, jakie może mieć dla strony uzyskanie uzasadnienia sporządzonego w formie urzędowego dokumentu, ułatwiającego analizowanie i zrozumienie stanowiska sądu, podkreślić należy, że zarządzenie o odmowie przyjęcia wymienionego wniosku nie tylko nie pozbawia strony prawa do poznania motywów rozstrzygnięcia swojej sprawy, ale też nie ogranicza go w stopniu nieakceptowalnym – uznał SN.
Strona, osobiście lub za pośrednictwem obrońcy, ma możliwość zapoznania się z podanymi ustnie, po ogłoszeniu wyroku, najważniejszymi jego powodami. Co więcej, jak podkreślił SN, dotyczy to wyłącznie wyroku utrzymującego w mocy wyrok sądu pierwszej instancji. A więc orzeczenia stabilizującego rozstrzygnięcie, którego motywy są stronie znane.
– Dokonanie jakiejkolwiek zmiany w zaskarżonym orzeczeniu obliguje sąd odwoławczy do sporządzenia uzasadnienia swojego wyroku z urzędu. Również uznanie terminu z art. 107 par. 2 k.p.s.w. za termin zawity, pozwala go przywrócić, jeżeli strona z przyczyn od niej niezależnych nie mogła spełnić określonego w wymienionym przepisie warunku skutecznego złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku. W konsekwencji należy przyjąć, że zarządzenie o odmowie przyjęcia wniosku o sporządzenie uzasadnienia rozstrzygnieciu sądu odwoławczego złożonego w trybie art. 107 par. 2 k.p.s.w. jest niezaskarżalne – konkluduje SN.
ORZECZNICTWO
Uchwała składu siedmiu sędziów SN z 25 stycznia 2018 r., sygn. akt I KZP 12/17.
