Kręgosłup demokracji i gwarant praworządności państwa. Tak o Trybunale Konstytucyjnym mówili sędziowie uczestniczący w odbywającej się w Warszawie konferencji "Granice niezawisłości sędziów i niezależności sądów".

Kwestie niezależności sądu poruszył między innymi były sędzia Trybunału Konstytucyjnego Mirosław Wyrzykowski, zaniepokojony grudniowymi zmianami w ustawie o Trybunale. "Mamy do czynienia z nadzwyczajną sytuacją konstytucyjną. Uchwalane są ustawy, które uniemożliwiają kontrolę konstytucyjności prawa i tym samym znoszą możliwość ochrony obowiązującego porządku prawnego. Nowela grudniowa o Trybunale Konstytucyjnym zmienia ustrój konstytucyjny Rzeczpospolitej" - powiedział były prezes Trybunału. Zdaniem sędziego w obecnej sytuacji Trybunał jest związany jedynie Konstytucją. "Obrona statusu Trybunału jest w istocie obroną Konstytucji, która dla obywateli jest świecką biblią całego narodu" - powiedział Mirosław Wyrzykowski.

Była sędzia Trybunału Konstytucyjnego Ewa Łętowska powiedziała, że mamy do czynienia z głębokim kryzysem konstytucyjnym, który pojawił się na tle tego,iż napięcia między władzą ustawodawcza, wykonawcza i sądowniczą nie są rozwiązywane na zasadzie dialogu i przyjaznej współpracy.

Prezes Trybunału Konstytucyjnego Austrii Gerhard Holzinger podkreślał, że nieprzypadkowo sądownictwo konstytucyjne powstawało po wojnie w tych krajach, które przechodziły od dyktatury do demokracji. Współcześnie specyficzna rola sądu konstytucyjnego polega na sprawdzaniu i utrzymywaniu równowagi między prawem, a polityką. W efekcie nawet parlament musi uznać prymat konstytucji, której respektowanie jest sprawdzane przez sąd konstytucyjny. "Z jednej strony sąd konstytucyjny jest rzeczywistym sądem, w prawdziwym konstytucyjnym sensie. Oznacza to, że jest autonomiczną państwową instytucją, niezależną od parlamentu i rządu. Jego orzeczenia opierają się jedynie na prawie. Z drugiej strony jednak, orzeczenia wydawane przez sąd konstytucyjny, niemalże w sposób nieunikniony, mają niekiedy poważne polityczne znaczenie" - podkreślił prezes sądu konstytucyjnego Austrii.

Sędzia Gerhard Holzinger powiedział, że sąd konstytucyjny w Austrii jest zaniepokojony sytuacją Trybunału Konstytucyjnego w Polsce. Dodał, że byłoby wielką stratą, gdyby rola Trybunału została osłabiona.

Gośćmi dwudniowej konferencji w Warszawie są sędziowie i prezesi sądów konstytucyjnych między innymi z Austrii i Wielkiej Brytanii, Norwegii oraz Litwy.