Na mocy obwiązującego w UE ustawodawstwa rezydenci długoterminowi są traktowani na równi z obywatelami danego państwa członkowskiego w takich obszarach, jak: zatrudnienie, edukacja, przywileje socjalne oraz pomoc społeczna. Są również m.in. objęci wzmocnioną ochroną przed wydaleniem z kraju zamieszkania.

Status i uprawnienia przysługujące rezydentom długoterminowym przebywającym na terenie państwa członkowskiego Unii Europejskiej reguluje Dyrektywa Rady 2003/109/WE z 25 listopada 2003 r. Dyrektywa ta znajduje zastosowanie wobec wszystkich obywateli państw trzecich, którzy legalnie zamieszkują na terytorium Unii Europejskiej (wyjątkiem są tu osoby, których sytuacja jest niepewna lub, które zamieszkują w UE jedynie tymczasowo - np. uchodźcy, osoby ubiegające się o azyl lub pracownicy sezonowi).

Kto może ubiegać się o status rezydenta długoterminowego?

Status rezydenta długoterminowego uzyskać mogą uzyskać obywatele państw trzecich po spełnieniu następujących warunków:

a) nieprzerwane zamieszkiwanie na terytorium państwa członkowskiego UE przez okres pięciu lat;
b) udokumentowanie stałych dochodów wystarczających do utrzymania się bez konieczności korzystania z systemu pomocy społecznej danego państwa członkowskiego;
c) posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego.

Warto zaznaczyć, że poszczególne państwa członkowskie mogą zastosować dodatkowe kryteria dla osób ubiegających się o status rezydenta długoterminowego – np. znajomość języka obowiązującego w danym kraju.

Decyzję o przyznaniu statusu rezydenta długoterminowego właściwe organy państwa członkowskiego podejmują w ciągu sześciu miesięcy od złożenia wniosku. Rezydent długoterminowy otrzymuje wówczas stałe zezwolenie na pobyt, które jest ważne co najmniej przez pięć lat i podlega automatycznemu odnowieniu.

Kiedy państwo UE może odmówić przyznania statusu rezydenta długoterminowego?

Państwa członkowskie mogą odmówić przyznania statusu rezydenta długoterminowego kierując się względami porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego.
O odmowie statusu rezydenta długoterminowego właściwe organy państwa członkowskiego informują nie później niż sześć miesięcy od daty złożenia odpowiedniego wniosku. Decyzja ta musi zostać przekazana na piśmie wraz z podaniem przyczyn odrzucenia wniosku, jak również informacją o przysługujących wnioskodawcy środkach odwoławczych.

Przyznany danej osobie status rezydenta długoterminowego może również zostać cofnięty w następujących sytuacjach:

a) nieobecności rezydenta na terytorium UE przez okres dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy;
b) uzyskanie statusu w wyniku oszustwa;
c) podjęcie środków w zakresie wydalenia danej osoby.

Jakie uprawnienia przysługują rezydentowi długoterminowemu?

Osoby posiadające status rezydenta długoterminowego korzystają z zasady równego traktowania z obywatelami danego państwa w zakresie:

• dostępu do zatrudnienia;
• edukacji i kształcenia zawodowego;
• uznawania kwalifikacji i stypendiów naukowych;
• przywilejów socjalnych;
• pomocy społecznej;
świadczeń socjalnych;
• swobody zrzeszania się i członkostwa w związkach zawodowych;
• swobodnego dostępu do całego terytorium danego państwa członkowskiego.






W określonych sytuacjach państwa członkowskie mogą ograniczyć stosowanie zasady równego traktowania z obywatelami w zakresie dostępu do zatrudnienia i edukacji (np. żądanie potwierdzenia kwalifikacji językowych) czy też pomocy społecznej i ochrony socjalnej.

Istotnym uprawnieniem, z którego mogą skorzystać rezydenci długoterminowi jest wzmocniona ochrona przed wydaleniem. Postępowanie w sprawie wydalenie osoby posiadającej taki status może zostać podjęte tylko w przypadku poważnego zagrożenia dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego.

Rezydenci długoterminowi mogą również skorzystać z prawa do zamieszkania na terytorium innego państwa członkowskiego UE przez okres przekraczający trzy miesiące w sytuacji, gdy podjęli w nim zatrudnienie, studia lub kształcenie zawodowe.

Podstawa prawna:Dyrektywa Rady 2003/109/WE z dnia 25 listopada 2003 r. dotycząca statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi.